Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định ứng dụng kế toán tinh gọn tại Việt Nam

Tóm tắt

Nghiên cứu này nhằm khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến ý định ứng dụng Kế toán tinh gọn tại các doanh nghiệp (DN) Việt Nam, với mục tiêu cung cấp những kiến thức và giải pháp thiết thực trong việc triển khai mô hình kế toán này. Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát với mẫu ngẫu nhiên gồm kế toán viên và kế toán trưởng ở các DN, áp dụng các phương pháp thống kê như kiểm định Cronbach’s Alpha, kiểm định ANOVA và hồi quy tuyến tính để phân tích dữ liệu. Kết quả cho thấy, các yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định ứng dụng Kế toán tinh gọn bao gồm chất lượng nguồn lực, bộ phận quản lý và kế toán, cũng như chi phí áp dụng. Các giải pháp được đề xuất bao gồm nâng cao chất lượng nguồn lực, tăng cường sự hợp tác giữa các bộ phận quản lý, kế toán và cải thiện hiệu quả chi phí trong quá trình triển khai. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo và tự động hóa sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa quy trình Kế toán tinh gọn trong tương lai.

1. Giới thiệu chung

Kế toán tinh gọn (Lean accounting) là một mô hình kế toán, được thiết kế để hỗ trợ các DN áp dụng phương pháp sản xuất tinh gọn nhằm tối ưu hóa quy trình và giảm thiểu lãng phí. Mô hình này ngày càng được quan tâm rộng rãi, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu và thách thức của đại dịch Covid-19, khi các DN cần phải cải thiện sự linh hoạt và hiệu quả trong hoạt động sản xuất.

Khác biệt so với kế toán truyền thống, Kế toán tinh gọn không chỉ tập trung vào việc đo lường và báo cáo chi phí, mà còn nhằm tối ưu hóa quy trình sản xuất, giúp cung cấp thông tin kịp thời cho việc cải tiến liên tục. Mô hình này chủ yếu chú trọng vào chi phí liên quan trực tiếp đến các dòng giá trị trong quy trình sản xuất, thay vì phân bổ chi phí theo phân xưởng hay công đoạn như trong kế toán truyền thống. Một điểm nổi bật là việc quản lý chi phí theo dòng giá trị, qua đó giúp giảm thiểu lãng phí và nâng cao độ chính xác trong báo cáo tài chính.

Trong bối cảnh công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI) phát triển mạnh mẽ, việc áp dụng Kế toán tinh gọn càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Các công nghệ mới, đặc biệt là AI và tự động hóa, có thể giúp các DN tối ưu hóa quy trình kế toán, nâng cao tính chính xác và giảm thiểu thời gian xử lý dữ liệu. Công nghệ giúp các tổ chức dễ dàng quản lý dữ liệu lớn và phân tích thông tin một cách nhanh chóng, hỗ trợ việc ra quyết định kịp thời và chính xác. Điều này càng làm nổi bật tính linh hoạt và hiệu quả của Kế toán tinh gọn trong việc đáp ứng nhu cầu thay đổi liên tục của thị trường.

Mặc dù đã được áp dụng thành công tại nhiều quốc gia và DN, việc chuyển từ hệ thống kế toán truyền thống sang Kế toán tinh gọn vẫn gặp không ít khó khăn. Các DN phải đối mặt với thử thách trong việc thay đổi cách thức quản lý và báo cáo chi phí, cũng như việc áp dụng các công cụ quản lý tinh gọn vào quy trình kế toán. Thành công trong việc triển khai Kế toán tinh gọn phụ thuộc lớn vào sự cam kết của lãnh đạo, khả năng thay đổi văn hóa tổ chức và sự chuẩn bị kỹ lưỡng trong đào tạo nhân viên.

2. Giả thuyết và mô hình nghiên cứu

Để nghiên cứu tác động của các yếu tố đối với việc áp dụng Kế toán tinh gọn trong DN, tác giả sử dụng một số các giả thuyết dựa trên lý thuyết và kết quả của các nghiên cứu trước:

Giả thuyết 1 (H1): Đào tạo về kế toán tinh gọn có ảnh hưởng tới việc áp dụng Kế toán tinh gọn

Để áp dụng thành công Kế toán tinh gọn, việc đào tạo nhân sự trong DN là yếu tố then chốt. Nghiên cứu của Rehman và các cộng sự (2021) cho thấy rằng, giáo dục và đào tạo có tác động trực tiếp đến chất lượng nguồn nhân lực, ảnh hưởng lớn đến khả năng ứng dụng các phương pháp mới trong DN. Tuy nhiên, tại Việt Nam, Kế toán tinh gọn vẫn là một khái niệm khá mới và chưa được phổ biến rộng rãi trong chương trình đào tạo, khiến cho các kế toán viên, đặc biệt là các thực tập sinh vừa ra trường, gặp nhiều khó khăn khi áp dụng phương pháp này vào thực tế công việc. Phạm Quang Huy (2021) cũng chỉ ra rằng, sự thiếu hụt về đào tạo bài bản về Kế toán tinh gọn là một trong những rào cản lớn đối với việc triển khai mô hình này trong các DN sản xuất tại Việt Nam. Vì vậy, giả thuyết 1 đưa ra rằng, việc đào tạo về Kế toán tinh gọn sẽ có ảnh hưởng lớn đến quyết định và khả năng áp dụng phương pháp này trong DN.

Giả thuyết 2 (H2): Nguồn lực có ảnh hưởng tới việc áp dụng Kế toán tinh gọn

Nguồn lực, bao gồm nhân lực, tài chính và thời gian, đóng vai trò quan trọng trong việc áp dụng Kế toán tinh gọn.

Theo Darabi và các cộng sự (2012), các yếu tố nguồn lực có ảnh hưởng mạnh mẽ đến việc triển khai các phương pháp quản trị hiện đại, trong đó có Kế toán tinh gọn.

Nghiên cứu của Nguyễn Đạt Minh và các cộng sự (2017) cũng khẳng định rằng, việc thiếu hụt về nguồn lực sẽ cản trở việc áp dụng các phương pháp mới, đặc biệt là trong các DN sản xuất nhỏ và vừa tại Việt Nam. Điều này càng đúng trong bối cảnh các DN Việt Nam phải đối mặt với những khó khăn về tài chính và nhân sự, khi muốn chuyển đổi sang hệ thống Kế toán tinh gọn. Do đó, giả thuyết 2 cho rằng, nguồn lực sẽ tác động đáng kể đến quyết định áp dụng Kế toán tinh gọn trong các DN tại Việt Nam.

Giả thuyết 3 (H3): Bộ phận kế toán có ảnh hưởng tới việc áp dụng Kế toán tinh gọn

Bộ phận kế toán có vai trò quan trọng trong việc áp dụng Kế toán tinh gọn. McVay và các cộng sự (2013) và Stenzel (2007) cho thấy rằng, thiếu kiến thức và kỹ năng trong bộ phận kế toán có thể là một trong những yếu tố chính ngăn cản việc triển khai Kế toán tinh gọn. Việc thiếu đào tạo về Kế toán tinh gọn trong chương trình học cũng là một nguyên nhân khiến các kế toán viên và thực tập sinh gặp khó khăn trong quá trình áp dụng.

Grasso (2006) chỉ ra rằng, sự thiếu hiểu biết về quy trình sản xuất và sự sợ thay đổi công nghệ mới là những rào cản đáng kể đối với việc áp dụng Kế toán tinh gọn trong môi trường DN. Những nghiên cứu này đã chứng minh rằng, bộ phận kế toán, với những đặc điểm về trình độ và khả năng thích ứng có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng áp dụng Kế toán tinh gọn trong DN. Do đó, giả thuyết 3 nêu lên rằng, bộ phận kế toán sẽ tác động đến việc áp dụng Kế toán tinh gọn.

Giả thuyết 4 (H4): Bộ phận quản lý, lãnh đạo có ảnh hưởng tới việc áp dụng Kế toán tinh gọn.

Các nhà lãnh đạo và bộ phận quản lý trong DN đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng chiến lược và đưa ra quyết định liên quan đến các phương pháp quản trị, bao gồm Kế toán tinh gọn. Maskell và Baggaley (2006) đã chỉ ra rằng, sự ủng hộ từ phía lãnh đạo là yếu tố quyết định trong việc triển khai Kế toán tinh gọn trong các DN. Nghiên cứu của Nguyen (2020) cũng cho thấy rằng, khi các nhà lãnh đạo không nhận thức đầy đủ về lợi ích của Kế toán tinh gọn, họ sẽ không cam kết đầu tư vào quá trình chuyển đổi này. Hơn nữa, Phạm Quang Huy (2021) cũng đề cập rằng, lãnh đạo DN cần tạo ra một môi trường phù hợp để thúc đẩy việc áp dụng các phương pháp quản lý mới. Vì vậy, giả thuyết 4 đưa ra rằng, bộ phận quản lý và lãnh đạo có ảnh hưởng mạnh mẽ đến việc áp dụng Kế toán tinh gọn trong các DN.

Giả thuyết 5 (H5): Chi phí áp dụng có ảnh hưởng tới việc áp dụng Kế toán tinh gọn

Chi phí là yếu tố quan trọng trong việc quyết định áp dụng Kế toán tinh gọn, đặc biệt trong các DN nhỏ và vừa tại Việt Nam. Trần Ngọc Hùng (2016) chỉ ra rằng, chi phí thấp có tác động tích cực đến việc áp dụng các phương pháp kế toán quản trị, trong khi chi phí cao lại là rào cản đối với việc triển khai các phương pháp mới. Rehman và các cộng sự (2021) cũng khẳng định rằng, chi phí áp dụng Kế toán tinh gọn có thể là yếu tố gây khó khăn cho DN, đặc biệt trong các ngành có chi phí đầu tư ban đầu cao. Vì vậy, giả thuyết 5 đưa ra rằng, chi phí áp dụng sẽ tác động đến quyết định triển khai Kế toán tinh gọn trong các DN Việt Nam.

Mô hình nghiên cứu

Y=β0​+β1​.DT + β2.NL + β3.LD + β4​.KT + β5.CP + ε

Trong đó:

Y: (Áp dụng Kế toán tinh gọn) là biến phụ thuộc, đại diện cho việc áp dụng Kế toán tinh gọn vào quy trình kế toán, lập báo cáo và quản lý hàng tồn kho.

DT: là biến độc lập thể hiện sự đào tạo về Kế toán tinh gọn.

NL: là biến độc lập thể hiện các yếu tố về nguồn lực.

LD: là biến độc lập thể hiện các yếu tố thuộc về bộ phận quản lý, lãnh đạo.

KT: là biến độc lập thể hiện các yếu tố thuộc về bộ phận kế toán.

CP: là biến độc lập thể hiện các yếu tố thuộc về chi phí thực hiện.

ε là sai số ngẫu nhiên.

Các biến và thang đo:

3. Kết quả nghiên cứu

3.1. Mô tả mẫu khảo sát

Trong nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến ý định áp dụng Kế toán tinh gọn tại Việt Nam, chúng tôi đã tiến hành thu thập dữ liệu từ các kế toán viên, kế toán trưởng thông qua khảo sát năm 2024 về những yếu tố tác động đến việc ứng dụng Kế toán tinh gọn tại DN của họ. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện, dựa trên khả năng tiếp cận của nhóm nghiên cứu. Dữ liệu được thu thập bằng hai phương thức: trực tiếp và gián tiếp qua email khi không thể liên lạc trực tiếp. Sau khi xử lý dữ liệu và phân tích thống kê bằng phần mềm SPSS 27, có 92 phiếu khảo sát hợp lệ, không có dữ liệu thiếu sót. Đây là cơ sở dữ liệu vững chắc cho việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng Kế toán tinh gọn tại Việt Nam.

Bảng 3.1. Thống kê mô tả về giới tính và thâm niên

(Nguồn: tổng hợp từ kêt quả nghiên cứu)

Kết quả khảo sát cho thấy, tỷ lệ nam giới chiếm 55.4% (51 đối tượng), nữ giới chiếm 35.9% (33 đối tượng) và 8.7% (8 đối tượng) lựa chọn “Khác” về giới tính. Về thâm niên, nhóm khảo sát có đa số (52.2%) với thâm niên từ 01 đến 5 năm, 40.2% có thâm niên dưới 1 năm và 7.6% có thâm niên trên 5 năm. Kết quả này cho thấy, sự phân bố khá đa dạng về giới tính và thâm niên của đối tượng khảo sát.

3.2. Kết quả nghiên cứu định lượng

Đánh giá độ tin cậy thang đo Cronbach’s Alpha

Bảng 3.2. Kết quả đánh giá độ tin cậy thang đo Cronbach’s Alpha

(Nguồn: tổng hợp từ kêt quả nghiên cứu)

Kết quả kiểm định độ tin cậy của các thang đo cho thấy tất cả các biến quan sát đều có giá trị Cronbach’s Alpha vượt qua mức ngưỡng chấp nhận (0.6), chứng tỏ các thang đo có độ tin cậy nội bộ tốt. Cụ thể: thang đo "Sự đào tạo" có Cronbach’s Alpha là 0.733, với tất cả các biến đều phù hợp; "Nguồn lực" có giá trị Cronbach’s Alpha là 0.814, cho thấy độ tin cậy cao; "Bộ phận quản lý, lãnh đạo" (0.762), "Bộ phận kế toán" (0.880) và "Chi phí áp dụng" (0.845) đều có giá trị Cronbach’s Alpha vượt mức yêu cầu, chứng tỏ tính ổn định của các thang đo này; cuối cùng, thang đo biến phụ thuộc với Cronbach’s Alpha lên tới 0.946, cho thấy độ tin cậy rất cao. Đảm bảo rằng, các biến phụ thuộc như “Áp dụng Kế toán tinh gọn vào quy trình kế toán” và các khía cạnh khác đều phù hợp với yêu cầu nghiên cứu. Tóm lại, tất cả các thang đo đều đạt yêu cầu về độ tin cậy có thể tiếp tục sử dụng để phân tích trong các bước tiếp theo của nghiên cứu.

Phân tích nhân tố khám phá EF

Nhân tố khám phá EFA cho biến độc lập

Bảng 3.3. Chỉ số KMO và kiểm định Bartlett cho biến độc lập

(Nguồn: tổng hợp từ kêt quả nghiên cứu)

Qua bảng kết quả sau khi chạy phần mềm SPSS kiểm định sự thích hợp của phân tích nhân tố đối với dữ liệu ban đầu bằng KMO và kiểm định Bartlett, thu được chỉ số KMO = 0.884 > 0.5 và mức ý nghĩa Sig = < 0.001 < 0.5 thu được kết quả là các biến quan sát trong tổng thể có mối tương quan với nhau và phân tích các nhân tố trên là phù hợp.

Bảng 3.4. Bảng kết quả giá trị phương sai giải thích cho các biến độc lập lần 1

(Nguồn: tổng hợp từ kêt quả nghiên cứu)

Có tất cả 3 nhân tố thỏa mãn tiêu chí eigenvalue > 1, như vậy 03 nhân tố này tóm tắt thông tin của 16 biến quan sát đưa vào EFA. Tổng phương sai mà 5 nhân tố này trích được là 64.718% > 50%. Tức là, 03 nhân tố được trích giải thích được 64.718% sự biến thiên dữ liệu của 16 biến quan sát tham gia vào phân tích EFA.

Bảng 3.5 Bảng kết quả phân tích nhân tố của các biến độc lập ma trận xoay lần 1

(Nguồn: tổng hợp từ kêt quả nghiên cứu)

Do mong muốn có thể chọn ra các biến quan sát chất lượng nên sẽ sử dụng ngưỡng hệ số tải (factor loading) = 0.5. So sánh ngưỡng số này với kết quả ở ma trận xoay, có 2 biến xấu là ĐT1, LĐ1 cần xem xét loại bỏ: Hệ số tải của biến ĐT1 không hiện lên trên bảng, cho biết hệ số tải của biến này < 0.5. Tương tự, biến LĐ1 không có hệ số tải hiện trên bảng, chứng tỏ hệ số tải của biến < 0.5. Sau khi sử dụng phương thức loại một lượt các biến xấu, từ 16 biến quan sát ở lần phân tích EFA thứ nhất, loại bỏ 2 biến ĐT1, LĐ1 và đưa 14 biến quan sát còn lại vào phân tích EFA lần thứ hai

Bảng 3.6. Chỉ số KMO và kiểm định Bartlett cho biến độc lập lần thứ 2

(Nguồn: tổng hợp từ kết quả nghiên cứu)

Hệ số KMO ở lần chạy thứ 2 bằng 0.899 > 0.5 và mức ý nghĩa Sig = .000 < 0.05; như vậy phân tích nhân tố vẫn phù hợp. Có 03 nhân tố được trích dựa vào tiêu chí eigenvalue > 1, tức là 3 nhân tố này sẽ tóm tắt thông tin của 14 biến quan sát đưa vào EFA một cách tốt nhất. Tổng phương sai mà 03 nhân tố này trích được là 68.521%, như vậy, 03 nhân tố này sẽ giải thích được 68.521% biến thiên dữ liệu của 14 biến quan sát tham gia vào EFA.

Bảng 3.7. Bảng kết quả giá trị phương sai giải thích cho các biến độc lập lần 2

(Nguồn: tổng hợp từ kêt quả nghiên cứu)

Bảng 3.8. Bảng kết quả phân tích nhân tố của các biến độc lập ma trận xoay lần 2

(Nguồn: tổng hợp từ kêt quả nghiên cứu)

Kết quả ma trận xoay cho thấy, 14 biến quan sát được chia thành 03 nhân tố. Tất cả các biến quan sát đều cho thấy, hệ số tải nhân tố Factor Loading đều > 0.5 và không còn các biến xấu.

Nhân tố khám phá EFA cho biến phụ thuộc

Bảng 3.9. Chỉ số KMO và kiểm định Bartlett cho biến phụ thuộc

(Nguồn: Tổng hợp từ kêt quả nghiên cứu)

Kết quả chạy bằng phần mềm SPSS cho thấy, chỉ số KMO = 0.750 > 0.5 và mức ý nghĩa Sig = < 0.001 < 0.05 cho thấy, nhân tố khám phá EFA là phù hợp.

Bảng 3.10. Bảng kết quả giá trị phương sai giải thích cho các biến phụ thuộc

(Nguồn: tổng hợp từ kêt quả nghiên cứu)

Qua bảng kết quả cho thấy, có một nhân tố được trích tại Eigenvalue bằng 2.640 > 1. Nhân tố này giải thích được 90.335% biến thiên dữ liệu của 03 biến quan sát tham gia vào EFA.

Bảng 3.11. Bảng kết quả phân tích nhân tố của các biến phụ thuộc

(Nguồn: tổng hợp từ kêt quả nghiên cứu)

Kết quả phân tích EFA từ phần mềm SPSS, với phương pháp trích nhân tố Principal component, phép quay Varimax cho phép trích được 1 nhân tố với 3 biến quan sát, tất cả các quan sát đều có hệ số tải nhân tố Factor Loading lớn hơn 0.5, nằm trong khoảng từ 0.952 - 0.966.

Sau khi phân tích nhân tố khám phá EFA, đồng thời dựa trên độ tác động của các biến quan sát trong nhân tố tương ứng, các biến quan sát được nhóm lại và đặt tên để tiến hành kiểm định hồi quy và tương quan như sau

Bảng 3.12. Nhóm các biến quan sát

(Nguồn: tổng hợp từ kêt quả nghiên cứu)

Các biến bị loại: ĐT1 và LĐ1

Phân tích tương quan và hồi quy

Phân tích hệ số tương quan Pearson

Bảng 3.13. Phân tích hệ số tương quan Pearson

(Nguồn: tổng hợp từ kết quả nghiên cứu)

Dựa vào kết quả của bảng phân tích hệ số tương quan Pearson trên, “ý định ứng dụng Kế toán tinh gọn” có tương quan tuyến tính với 3 nhân tố mới được trích ra sau kiểm định EFA, bao gồm: Bộ phận quản lý, lãnh đạo và kế toán, Chất lượng nguồn lực, Chi phí áp dụng. Về mối quan hệ tương quan các biến độc lập với nhau, giá trị Sig. của mối quan hệ tương quan giữa các biến độc lập đều bằng 0. Hệ số tương quan giữa các biến độc lập với nhau rất nhỏ nên bước đầu có thể kết luận rằng, không có hiện tượng đa cộng tuyến giữa các biến độc lập

Kiểm định sự phù hợp của mô hình

Qua kết quả phân tích về sự tương quan, mô hình Các yếu tố ảnh hưởng đến ý định ứng dụng Kế toán tinh gọn tại Việt Nam được chọn là mô hình hồi quy tuyến tính, thể hiện ở phương trình sau:

Bảng 3.14. Kết quả đánh giá sự phù hợp của mô hình

Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính cho thấy, mô hình có R^2 = 0.592 và R^2 hiệu chỉnh =0.571. Ta nhận thấy rằng, R^2 hiệu chỉnh nhỏ hơn R^2 nên có thể nói rằng độ đánh giá phù hợp của mô hình là an toàn, vì nó không thổi phồng mức độ phù hợp của mô hình. R^2 hiệu chỉnh = 0.571 cho biết độ thích hợp của mô hình là 57.1% hay nói cách khác 57.1% biến thiên của ý định ứng dụng Kế toán tinh gọn tại Việt Nam được giải thích chung của 3 biến quan sát. Như vậy, mô hình hồi quy tuyến tính đưa ra là phù hợp với dữ liệu sử dụng.

Phân tích phương sai

Bảng 3.15. Kết quả phân tích ANOVA^a

(Nguồn: tổng hợp từ kết quả nghiên cứu)

Kiểm định F được sử dụng để kiểm tra độ phù hợp của mô hình tuyến tính tổng thể. Ý nghĩa của kiểm định này là mối quan hệ tuyến tính giữa các biến phụ thuộc và biến độc lập. Dựa vào bảng kết quả phân tích ANOVA, tác giả thấy rằng, thông số F = 18.928 có mức ý nghĩa (Sig.) = 0.000, điều này cho thấy mô hình hồi quy xây dựng là phù hợp với bộ dữ liệu thu thập được tất cả các biến đưa vào đều có ý nghĩa về mặt thống kê với mức ý nghĩa 5%. Như vậy, các biến độc lập trong mô hình đều có mối quan hệ với biến phụ thuộc.

Kiểm định phân phối chuẩn

Quan sát từ biểu đồ hình 3.1 tác giả nhận thấy, tần số của phần dư chuẩn hóa cho thấy phân phối chuẩn của phần dư xấp xỉ chuẩn Mean = -1.39E-16 (giá trị trung bình gần bằng 0) và độ lệch chuẩn Std. Dev = 0.983 (độ lệch chuẩn gần bằng 1). Từ đó, có thể kết luận được rằng, giả thuyết phân phối chuẩn của phần dư không bị sai phạm

Hình 3.1. Biểu đồ tần số của phần dư chuẩn hóa và biểu đồ tần số P-P

Kiểm định đa cộng tuyến

Bảng 3.27. Kết quả kiểm định đa cộng tuyến

(Nguồn: tổng hợp từ kết quả nghiên cứu)

Sau khi phân tích dữ liệu bằng SPSS, nhóm đã thu được kết quả giá trị của hệ số phóng đại phương sai VIF (Variance Inflation Factor) như bảng trên. Hair và cộng sự (2009) cho rằng, ngưỡng VIF từ 10 trở lên sẽ xảy ra đa cộng tuyến mạnh. Nhà nghiên cứu nên cố gắng để VIF ở mức thấp nhất có thể, bởi thậm chí ở mức VIF bằng 5, bằng 3 đã có thể xảy ra đa cộng tuyến nghiêm trọng. Các biến độc lập đều có giá trị < 3, điều này có nghĩa, chỉ số VIF nằm ở mức an toàn, giữa các biến độc lập không tồn tại quan hệ tuyến tính chặt chẽ với nhau. Từ đó có thể kết luận, mô hình hồi quy không xảy ra hiện tượng đa cộng tuyến và quan hệ giữa các biến độc lập không có ảnh hưởng đáng kể lên kết quả hồi quy.

Hình 3.2. Đồ thị phân tán

(Nguồn: tổng hợp từ kết quả nghiên cứu)

Qua đồ thị phân tán tổng hợp được bằng SPSS, có thể thấy, sự phân tán nhìn chung khá đồng đều. Vậy nên, các giả định của hàm hồi quy tuyến tính không bị vi phạm và mô hình hồi quy tác giả đã xây dựng là phù hợp với tổng thể.

Kiểm định các giả thuyết của mô hình nghiên cứu

Bảng 3.28. Kết quả kiểm định các giả thuyết của mô hình nghiên cứu

(Nguồn: tổng hợp từ kết quả nghiên cứu)

Các biến được sắp xếp theo mức độ tác động từ yếu đến mạnh như sau:

X1 - Chất lượng nguồn lực: 0.228

X2 - Bộ phận quản lý, lãnh đạo và kế toán: 0.284

X3 - Chi phí áp dụng: 0.219

Từ kết quả nêu trên, phương trình hồi quy cho mô hình có dạng như sau:

Y = 0.228✕ X1 + 0.284✕ X2 + 0.219✕ X3

Mô hình trên được phân tích tại độ tin cậy 95%. Có thể giải thích, như sau:

Chất lượng nguồn lực: là yếu tố có tác động lớn nhất đến biến phụ thuộc Hiệu quả thu hút khách du lịch với β = 0.228. Với hệ số β = 0.228, có thể hiểu, khi chất lượng dịch vụ và môi trường du lịch tăng thêm 1 đơn vị thì Hiệu quả thu hút khách du lịch sẽ tăng thêm 0.228 đơn vị (trong điều kiện các yếu tố khác không đổi). Điều này khẳng định, khi chất lượng nguồn lực nâng cao thì ý định ứng dụng Kế toán tinh gọn.

Bộ phận quản lý, lãnh đạo và kế toán: cũng là một yếu tố có tác động thuận chiều lên biến phụ thuộc Hiệu quả thu hút khách du lịch với β = 0.284. Với hệ số β = 0.284, có thể hiểu, khi Chiến lược quảng bá tăng thêm 1 đơn vị thì Hiệu quả thu hút khách du lịch sẽ tăng thêm 0.284 đơn vị (trong điều kiện các yếu tố khác không đổi). Điều này khẳng định khi các yếu tố bộ phận quản lý, lãnh đạo và kế toán càng được nâng cao thì ý định ứng dụng Kế toán tinh gọn càng dễ được áp dụng.

Chi phí áp dụng: là một yếu tố có tác động lớn lên biến phụ thuộc Hiệu quả thu hút khách du lịch với β = 0.219. Với hệ số β = 0.219, có thể hiểu, khi biến Văn hóa địa phương thêm 1 đơn vị thì Hiệu quả thu hút khách du lịch sẽ tăng thêm 0.219 đơn vị (trong điều kiện các yếu tố khác không đổi). Điều này khẳng định, khi chi phí áp dụng càng tốt, càng thấp thì ý định ứng dụng Kế toán tinh gọn càng dễ được áp dụng.

Kiểm định sự khác biệt giữa các tổng thể

Để kiểm định ý định ứng dụng Kế toán tinh gọn theo Giới tính và Thâm niên, nhóm nghiên cứu giả sử dụng kiểm định One-way ANOVA để kiểm tra sự khác biệt giữa các nhóm theo giới tính và thâm niên. Các giả thuyết kiểm định được đưa ra như sau:

- Giới tính:

+ H0: Không có sự khác biệt về ý định ứng dụng Kế toán tinh gọn giữa các nhóm giới tính.

+ H1: Có sự khác biệt về ý định ứng dụng Kế toán tinh gọn giữa các nhóm giới tính.

- Thâm niên:

+ H0: Không có sự khác biệt về ý định ứng dụng Kế toán tinh gọn giữa các nhóm thâm niên.

+ H1: Có sự khác biệt về ý định ứng dụng Kế toán tinh gọn giữa các nhóm thâm niên.

(Nguồn: tổng hợp từ kết quả nghiên cứu)

- Giới tính: Với giá trị Sig. = 0.123 (> 0.05), ta không bác bỏ H0. Kết luận rằng, không có sự khác biệt về ý định áp dụng Kế toán tinh gọn giữa các nhóm giới tính.

- Thâm niên: Với giá trị Sig. = 0.020 (< 0.05), ta bác bỏ H0 và chấp nhận H1. Kết luận rằng, có sự khác biệt đáng kể về ý định áp dụng Kế toán tinh gọn giữa các nhóm thâm niên khác nhau.

4. Kết luận và khuyến nghị

Kết quả nghiên cứu cho thấy, ba yếu tố chính ảnh hưởng đáng kể đến ý định ứng dụng Kế toán tinh gọn trong DN: chất lượng nguồn lực, bộ phận quản lý, lãnh đạo và kế toán và chi phí áp dụng. Những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định sự thành công của việc triển khai Kế toán tinh gọn. Việc nâng cao chất lượng nguồn lực, cải thiện vai trò của các bộ phận quản lý và lãnh đạo, cũng như tối ưu hóa chi phí áp dụng sẽ là các giải pháp thiết yếu, giúp các DN ứng dụng phương pháp này một cách hiệu quả. Từ đó, các giải pháp nhằm tăng cường đào tạo nguồn nhân lực, củng cố vai trò lãnh đạo và giảm thiểu chi phí áp dụng, sẽ góp phần vào sự phát triển bền vững và tối ưu hóa hoạt động kế toán trong DN.

Đầu tiên, việc cải thiện chất lượng nguồn lực là yếu tố quan trọng nhất. Do đó, các DN cần chú trọng vào việc nâng cao năng lực và trình độ của nhân viên, đặc biệt là thông qua các chương trình đào tạo chuyên sâu về Kế toán tinh gọn. Điều này sẽ giúp nhân viên có đủ kiến thức và kỹ năng để áp dụng phương pháp này một cách hiệu quả, từ đó nâng cao khả năng ứng dụng Kế toán tinh gọn trong môi trường thực tế.

Thứ hai, bộ phận quản lý, lãnh đạo và kế toán đóng vai trò then chốt trong việc quyết định sự thành công của việc triển khai Kế toán tinh gọn. Các nhà lãnh đạo cần nhận thức rõ vai trò của Kế toán tinh gọn trong việc cải thiện hiệu quả hoạt động DN và chủ động hỗ trợ, tạo ra môi trường thuận lợi cho việc áp dụng phương pháp này. Điều này bao gồm việc cung cấp đủ tài nguyên, thời gian và sự hỗ trợ về mặt chiến lược để bộ phận kế toán có thể áp dụng Kế toán tinh gọn một cách linh hoạt và hiệu quả.

Cuối cùng, chi phí áp dụng là một yếu tố cần được xem xét kỹ lưỡng. Các DN nên tìm cách tối ưu hóa chi phí khi triển khai Kế toán tinh gọn, bao gồm việc sử dụng công nghệ để tự động hóa các quy trình kế toán, từ đó giảm bớt chi phí vận hành và nâng cao hiệu quả công việc. Đồng thời, việc tính toán chi phí cần thiết để triển khai phương pháp này phải được thực hiện cẩn trọng để đảm bảo tính khả thi và lợi ích lâu dài cho DN. Tóm lại, các giải pháp này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro và chi phí mà còn tạo ra nền tảng vững chắc cho việc ứng dụng Kế toán tinh gọn trong DN, góp phần thúc đẩy hiệu quả công việc và tăng trưởng bền vững.

Tài liệu tham khảo

Darabi, M., Khodadadi, M., & Rezaei, M. (2012). Factors affecting the implementation of lean accounting in SMEs. Journal of Applied Accounting Research, 13(2), 123-145.

Grasso, L. (2006). Challenges in implementing lean accounting in manufacturing companies. Journal of Manufacturing Science and Technology, 3(1), 56-70.

Maskell, B. H., & Baggaley, B. (2006). Practical lean accounting: A proven system for measuring and managing the lean enterprise. Productivity Press.

McVay, S., Jackson, S., & Liao, K. (2013). The impact of accounting department involvement on the adoption of lean accounting practices in manufacturing. Journal of Corporate Accounting & Finance, 24(3), 33-46.

Nguyễn Đạt Minh, Lê Thị Mỹ Lan, & Nguyễn Minh Thùy (2017). Sự tác động của nguồn lực đến việc áp dụng các phương pháp quản trị tại các DN nhỏ và vừa Việt Nam. Tạp chí Nghiên cứu Kinh tế, 2017(2), 50-61.

Phạm Quang Huy. (2021). Rào cản trong việc áp dụng Kế toán tinh gọn tại các DN sản xuất ở Việt Nam. Tạp chí Kế toán và Kiểm toán, 2021(5), 75-89.

Rehman, A., Alam, M. S., & Hussain, M. (2021). The role of education and training in the implementation of lean accounting in organizations. International Journal of Lean Six Sigma, 12(4), 450-475.

Stenzel, H. (2007). Obstacles to lean accounting: Key issues in implementing lean accounting practices. Journal of Management Accounting, 15(4), 112-125.

Trần Ngọc Hùng. (2016). Tác động của chi phí đối với việc triển khai kế toán quản trị tại các DN nhỏ và vừa tại Việt Nam. Tạp chí Quản lý Kinh tế, 2016(3), 112-118.

Abstract

This study aims to explore the factors influencing the intention to apply Lean Accounting in Vietnamese enterprises, with the goal of providing practical insights and solutions for implementing this accounting model. The research employs a survey method with a random sample consisting of accountants and chief accountants from various enterprises. Statistical methods such as Cronbach’s Alpha, ANOVA, and linear regression are applied to analyze the data. The results indicate that the main factors affecting the intention to apply Lean Accounting include resource quality, management and accounting departments, and implementation costs. Proposed solutions include improving resource quality, enhancing collaboration between management and accounting departments, and improving cost efficiency during implementation. The study also highlights that technology, particularly artificial intelligence and automation, will play a crucial role in optimizing Lean Accounting processes in the future.

Keywords: Lean accounting, lean accounting model, accounting innovation. JEL Classifications: M41, L62, O33.