Những "tay chơi lớn" đã trở lại!

Ai sẽ trở thành "kỳ lân" mới của thị trường chứng khoán Việt?

Trong danh sách những "ngôi sao" sáng giá, Công ty Cổ phần Vinpearl, công ty thành viên của Vingroup đang thu hút sự chú ý lớn vì dự kiến sẽ niêm yết vào tháng 5 năm nay. Tại cuộc họp Đại hội đồng cổ đông thường niên diễn ra vào ngày 24/4, ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Vingroup, đã xác nhận rằng các thủ tục niêm yết của Vinpearl đang được hoàn tất và dự kiến sẽ xong trong tháng 4.

Đây là một tín hiệu tích cực cho các nhà đầu tư, bởi Vinpearl không chỉ là một thương hiệu lớn trong ngành du lịch, khách sạn, mà còn có tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai.

Tại Đại hội cổ đông thường niên ngày 24/4, Chủ tịch Vingroup Phạm Nhật Vượng xác nhận rằng các thủ tục niêm yết cổ phiếu của Vinpearl đang được gấp rút hoàn tất và dự kiến sẽ hoàn thành trong tháng 4/2025. Không chỉ sở hữu thương hiệu mạnh trong ngành du lịch và khách sạn, Vinpearl còn liên tục ghi nhận kết quả kinh doanh khả quan, với vốn điều lệ hiện đạt gần 18.000 tỷ đồng sau đợt phát hành hơn 70 triệu cổ phiếu vào tháng 2 vừa qua. Qua đó, công ty tự định giá ở mức xấp xỉ 5 tỷ USD, một bước đệm vững chắc trước ngày chính thức chào sàn.

Sự chuẩn bị kỹ lưỡng của Vinpearl còn thể hiện qua việc gần 1,8 tỷ cổ phiếu VPL đã nộp hồ sơ đăng ký niêm yết lên Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM, dưới sự tư vấn của Chứng khoán SSI. Với mục tiêu doanh thu 14.000 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 1.700 tỷ đồng trong năm 2025, Vinpearl đang khẳng định tham vọng lớn, đồng thời tạo thêm nhiều kỳ vọng cho nhà đầu tư về một thương vụ IPO bùng nổ.

Không chỉ riêng Vinpearl, cuộc đua IPO còn nóng lên khi Công ty Chứng khoán Techcombank (TCBS), một đơn vị thành viên quan trọng của ngân hàng Techcombank dự kiến cũng sẽ lên sàn vào cuối năm 2025, nếu điều kiện thị trường cho phép. Đây được xem là bước đi chiến lược nhằm gia tăng giá trị cho cổ đông và nâng cao vị thế của ngân hàng trong lĩnh vực tài chính.

Thông tin về kế hoạch IPO của TCBS đã được chia sẻ lần đầu tiên từ năm 2024, và hiện tại, ngân hàng đã bắt đầu hợp tác với một số nhà đầu tư lớn, những người sẽ tham gia vào quá trình pre-IPO. Chủ tịch Techcombank, ông Hồ Hùng Anh đã chia sẻ tại Đại hội cổ đông thường niên năm 2025 rằng những đánh giá từ phía các nhà đầu tư rất tích cực và khả quan về TCBS. Theo ông, các nhà đầu tư đánh giá cao tiềm năng và vị thế vững chắc của công ty chứng khoán này, tạo tiền đề cho một thương vụ IPO thành công trong tương lai gần.

Tuy nhiên, quá trình IPO này sẽ không hề đơn giản. Dự kiến, Techcombank sẽ thực hiện IPO vào cuối năm nay, nhưng kế hoạch này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan, đặc biệt là tình hình thị trường tài chính, thuế quan và những thay đổi liên quan đến việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam. Để chuẩn bị cho điều này, Hội đồng Quản trị của Techcombank đã lên các kịch bản khác nhau và thuê các nhà tư vấn chuyên nghiệp để giúp đưa ra các giải pháp tối ưu.

Một trong những vấn đề quan trọng được Chủ tịch Hồ Hùng Anh nhấn mạnh là cách sử dụng nguồn vốn thu được từ đợt IPO. Việc phát hành cổ phiếu không chỉ đơn giản là tạo ra nguồn tiền mà còn phải đảm bảo duy trì tỷ lệ lợi nhuận trên vốn (ROE) ở mức cao.

Điều này tạo ra một bài toán khó, bởi ngân hàng vừa phải đầu tư vào các hoạt động kinh doanh và phát triển, vừa phải giữ vững lợi ích cho cổ đông. Theo ông Anh, đây là sự cân bằng giữa việc phát hành cổ phiếu để tạo giá trị cho doanh nghiệp và áp lực từ việc duy trì lợi nhuận cho cổ đông.

Mặc dù chưa chính thức lên sàn, TCBS vẫn thể hiện sức mạnh nội tại với kết quả kinh doanh ấn tượng. Trong quý 1/2025, công ty đạt 1.310 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, tăng 40% so với quý 4/2024 và 13% so với cùng kỳ năm trước. Thành tích này củng cố vững chắc vị trí của TCBS trong top 3 công ty môi giới trên HOSE và top 2 trên HNX, một tín hiệu cho thấy họ hoàn toàn sẵn sàng bước vào "sân chơi lớn".

Một "ông lớn" khác là Tập đoàn Hoa Sen (mã chứng khoán: HSG) cũng ấp ủ ý tưởng IPO cho các công ty con. Tại Đại hội cổ đông thường niên vào ngày 18/3/2025, Tập đoàn Hoa Sen đã công bố kế hoạch IPO cho Công ty Cổ phần Ống thép Hoa Sen và Công ty Cổ phần Nhựa Hoa Sen. Trong đó, công ty con hoạt động trong lĩnh vực ống thép, Hoa Sen Phú Mỹ, đã được chuyển đổi thành công ty cổ phần và dự kiến sẽ thực hiện IPO trong khoảng thời gian từ 1 đến 5 năm tới.

Đồng thời, một phần quan trọng trong hệ thống bán lẻ của Hoa Sen, Hoa Sen Home, cũng sẽ được tách thành một công ty độc lập và lên sàn chứng khoán trong vòng 5 năm tới. Hệ thống bán lẻ hiện có hơn 120 cửa hàng, góp phần đáng kể vào mạng lưới phân phối của Hoa Sen trên toàn quốc.

Dù vậy, Tập đoàn Hoa Sen cũng không giấu giếm những khó khăn hiện tại. Với tình hình thị trường không mấy sáng sủa, công ty đã đưa ra hai kịch bản kinh doanh cho năm tài chính mới. Trong kịch bản thấp, doanh thu dự kiến đạt 35.000 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 400 tỷ đồng.

Kịch bản lạc quan hơn đặt mục tiêu doanh thu đạt 38.000 tỷ đồng và lợi nhuận 500 tỷ đồng, tuy nhiên, cả hai kịch bản này đều thấp hơn so với kết quả thực hiện của năm trước. Mặc dù vậy, Hoa Sen vẫn lạc quan về khả năng vượt qua thử thách và phát triển mạnh mẽ trong tương lai gần.

Cuộc đua IPO còn nóng lên với sự xuất hiện của những câu chuyện từ các lĩnh vực khác. Một trong số đó là Công ty Cổ phần Hoàng Anh Gia Lai (HAGL, mã chứng khoán: HAG), khi Chủ tịch Đoàn Nguyên Đức (Bầu Đức) cũng úp mở về kế hoạch IPO trong lĩnh vực nông nghiệp, hứa hẹn sẽ mang đến nhiều bất ngờ cho thị trường trong năm tới.

Hoàng Anh Gia Lai hé lộ sẽ hợp tác của Công ty Chứng khoán LPBank (LPBS) thực hiện thương vụ này. Bầu Đức kỳ vọng việc IPO sẽ mang lại nguồn vốn quan trọng cho hoạt động sản xuất và mở rộng của CTCP Chăn nuôi Gia Lai. Đây là một bước đi chiến lược không chỉ nhằm tăng trưởng vốn mà còn nâng cao giá trị thương hiệu trong mắt các nhà đầu tư và người tiêu dùng.

Ngoài Hoa Sen và Hoàng Anh Gia Lai, nhiều doanh nghiệp khác cũng đang chuẩn bị cho kế hoạch IPO trong tương lai gần. Không chỉ có các doanh nghiệp trong ngành thép hay bất động sản, tiêu dùng, những "gã khổng lồ" trong ngành bán lẻ cũng không ngần ngại công bố tham vọng IPO của mình. Thế Giới Di Động (MWG) và FPT Retail (FRT) đều đã lên kế hoạch niêm yết các công ty con của mình, bao gồm Bách Hoá Xanh và Long Châu, trong tương lai gần.

Đáng chú ý, ngoài các ông lớn của Việt Nam, Charoen Pokphand Foods (CP Foods), tập đoàn sản xuất thịt lớn nhất Thái Lan cũng đang tăng tốc kế hoạch chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) cho chi nhánh tại Việt Nam, theo thông tin từ Bloomberg. Động thái này nhằm mục tiêu huy động nguồn vốn mới phục vụ cho các hoạt động mở rộng của doanh nghiệp.

Sau nhiều năm đề xuất rơi vào trạng thái "án binh bất động", quá trình IPO của CP Vietnam Corporation hiện đã bắt đầu có những tín hiệu chuyển biến tích cực. Giám đốc điều hành CP Foods, ông Prasit Boondoungprasert cho biết các cơ quan chức năng tại Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn xem xét hồ sơ IPO, mở ra kỳ vọng về một bước tiến mới trong chiến lược phát triển dài hạn của tập đoàn tại thị trường đầy tiềm năng này.

Có thể thấy, khi các "ông lớn" đồng loạt chuẩn bị lên sàn, năm 2025 hứa hẹn sẽ là thời điểm sôi động bậc nhất của thị trường IPO Việt Nam. Những cái tên như Vinpearl, TCBS, Masan Consumer, Hoa Sen,... không chỉ mang lại làn gió mới cho thị trường chứng khoán mà còn mở ra nhiều cơ hội lớn cho các nhà đầu tư đang tìm kiếm những "ngôi sao sáng" tiếp theo.

Đòn bẩy cải cách và khát vọng nâng hạng thị trường

Những năm gần đây, hoạt động IPO tại Việt Nam được đánh giá là trầm lắng, thiếu những thương vụ đủ sức khuấy động thị trường như thời kỳ hoàng kim trước đây. Nhìn lại năm 2018, thời điểm đó từng chứng kiến hàng loạt cái tên đình đám như Vinhomes (VHM), Điện lực Dầu khí Việt Nam (POW) hay Lọc hóa Dầu Bình Sơn (BSR) đồng loạt chào sàn. Khi ấy, nhờ chính sách cổ phần hóa mạnh mẽ và những nỗ lực thúc đẩy từ cơ quan quản lý, thị trường IPO Việt Nam từng thực sự sôi động.

Tuy nhiên, sự sôi động ấy không kéo dài. Những năm tiếp theo, hoạt động IPO dần trở nên thưa thớt, thiếu những thương vụ lớn tạo sóng cho thị trường. Theo Deloitte (một trong những tổ chức lớn nhất của ngành kế toán và dịch vụ chuyên nghiệp lớn nhất trên thế giới) đánh giá, Việt Nam hiện vẫn là điểm đến đầu tư ưa thích nhờ nhiều yếu tố nền tảng như tỷ lệ lạm phát được kiểm soát tốt, nguồn tín dụng tương đối dồi dào và những cải cách mạnh mẽ về chính sách công.

Nhưng để biến tiềm năng thành hiện thực, để mỗi thương vụ IPO thực sự mang lại thành công cho cả nhà đầu tư và doanh nghiệp, Deloitte Việt Nam cho rằng cần sự nỗ lực đồng bộ từ cả phía cơ quan quản lý lẫn các doanh nghiệp.

Theo đó, việc chuẩn bị cho IPO không nên chỉ dừng ở kế hoạch chào bán cổ phiếu. Các doanh nghiệp cần bắt đầu bằng việc đánh giá lại tình hình thực tế của mình, xây dựng lộ trình phù hợp để có thể tận dụng cơ hội IPO như một bước đệm cải thiện quản trị doanh nghiệp, nâng cấp hệ thống vận hành, đồng thời gìn giữ các giá trị cốt lõi. Việc IPO, theo Deloitte, chỉ nên được xem là cột mốc khởi đầu cho hành trình phát triển dài hạn, chứ không phải đích đến cuối cùng.

Trong bối cảnh thị trường có những tín hiệu khởi sắc như vậy, nhiều kỳ vọng đang được đặt vào năm 2025, khi các điều kiện vĩ mô thuận lợi hơn có thể tạo cú huých mạnh mẽ cho hoạt động IPO tại Việt Nam.

Góp thêm góc nhìn từ phía cơ quan quản lý, tại buổi tọa đàm "Thị trường chứng khoán Việt Nam: Động lực mới, cơ hội mới", ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thẳng thắn thừa nhận rằng thực trạng số lượng doanh nghiệp IPO và niêm yết mới đang hạn chế là đúng. Tuy nhiên, theo ông, đây là mối quan hệ hai chiều, gắn liền giữa số lượng doanh nghiệp lớn hiện diện trên sàn và tiến trình nâng hạng thị trường.

Nhiều doanh nghiệp hiện nay vẫn chưa vội lên sàn chứng khoán bởi lo ngại không tìm được lượng nhà đầu tư đủ lớn để hấp thụ phần vốn phát hành, đồng thời không muốn tỷ lệ sở hữu bị phân tán quá nhiều. Trong khi đó, nhà đầu tư nước ngoài lại bày tỏ mong muốn được đầu tư nhiều hơn vào Việt Nam nếu có thêm các doanh nghiệp lớn niêm yết. Điều này tạo thành vòng luẩn quẩn: thiếu doanh nghiệp lớn khiến nhà đầu tư ngần ngại, mà sự thiếu vắng nhà đầu tư lớn lại khiến doanh nghiệp do dự.

Về mặt kỹ thuật, ông Hải cho biết, hiện tại quy trình IPO và niêm yết tại Việt Nam vẫn tách biệt. Sau khi IPO, nhiều doanh nghiệp phải mất thời gian kéo dài mới hoàn tất niêm yết, gây ra khoảng trống thanh khoản. Đối với nhà đầu tư, đặc biệt là các quỹ nước ngoài, việc mua cổ phiếu rồi phải chờ đợi vài tháng, thậm chí lâu hơn, để có thể giao dịch là một rào cản rất lớn, làm giảm sức hấp dẫn của thị trường.

Nhằm tháo gỡ nút thắt này, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang tích cực rà soát và sửa đổi các quy định hiện hành để tích hợp hai quy trình IPO và niêm yết thành một. Theo hướng sửa đổi, doanh nghiệp sau IPO sẽ được niêm yết gần như ngay lập tức, qua đó đảm bảo thanh khoản và tạo thêm động lực cho cả doanh nghiệp lẫn nhà đầu tư.

Tất cả những thay đổi này, nếu được triển khai đồng bộ và hiệu quả, sẽ góp phần quan trọng vào việc mở ra một chu kỳ tăng trưởng mới cho hoạt động IPO tại Việt Nam. Và như Deloitte kỳ vọng, năm 2025 hoàn toàn có thể đánh dấu sự trở lại mạnh mẽ của thị trường vốn, với những thương vụ IPO đủ sức tạo nên bước ngoặt mới.