Đà phục hồi ngoạn mục của thị trường du lịch

Những điểm sáng hiếm hoi

Ngành du lịch Việt Nam đã có một năm bùng nổ khi thu hút hơn 17,5 triệu lượt khách quốc tế, tăng gần 40% so với năm 2023. Khách nội địa cũng đạt 110 triệu lượt, giúp tổng doanh thu toàn ngành đạt 840.000 tỷ đồng, tăng 23,8% so với cùng kỳ năm trước, đóng góp đáng kể vào GDP quốc gia.

Trong cơ cấu khách quốc tế, 84,4% đến bằng đường hàng không, 14,2% qua đường bộ và 1,4% bằng đường biển. Châu Á tiếp tục là thị trường chủ lực, chiếm 79,6% tổng lượng khách, với Hàn Quốc, Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản và Ấn Độ dẫn đầu. Đáng chú ý, lượng khách Trung Quốc tăng vọt 214,4%, Hàn Quốc tăng 27,1%, Nhật Bản tăng 20,7% và Đài Loan (Trung Quốc) tăng 51,4%. Thị trường châu Âu cũng ghi nhận sự bứt phá nhờ chính sách miễn thị thực kéo dài 45 ngày, với Anh tăng 20,8%, Pháp tăng 29,4%, Đức tăng 24,5% và Nga tăng 84,9%.

Mặc dù bức tranh toàn cảnh cho thấy ngành du lịch đang trên đà phục hồi mạnh mẽ, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc tất cả doanh nghiệp trong ngành đều gặt hái trái ngọt.

Công ty Cổ phần Du lịch Thành Thành Công (Vietravel, mã chứng khoán: VNG) tạo cú sốc khi báo lãi quý 4/2024 lên tới 42,2 tỷ đồng, tăng 6.952% so với cùng kỳ năm trước, dù doanh thu sụt giảm 35,9% xuống còn 146 tỷ đồng. Bí quyết thành công nằm ở việc kiểm soát chặt giá vốn (-11,1%) và đẩy mạnh chi phí bán hàng (+199,9%), cho thấy chiến lược tối ưu hóa hiệu quả thay vì mở rộng quy mô. Tuy nhiên, tính cả năm, doanh thu của Vietravel giảm 4,4%, lợi nhuận giảm 28,2% chỉ còn 1,6 tỷ đồng, phản ánh sự thiếu ổn định trong dài hạn.

Công ty Cổ phần Ánh Dương Việt Nam (Vinasun, mã chứng khoán: VNS) cũng không thoát khỏi khó khăn. Doanh thu quý 4/2024 giảm 19% còn 224 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế giảm 4,6% xuống 24 tỷ đồng do chi phí tài chính tăng 32%, trong đó chi phí lãi vay tăng 32,6%. Tính chung cả năm, VNS ghi nhận doanh thu 1.002 tỷ đồng (-17,7%), lợi nhuận giảm 44% còn 84 tỷ đồng, phản ánh áp lực cạnh tranh gay gắt.

Trong khi đó, Công ty Cổ phần Dịch vụ Du lịch Bến Thành (BenThanh Tourist, mã chứng khoán: BTV) lại tăng trưởng nhưng thiếu bền vững. Doanh thu quý 4/2024 tăng 32,9% lên 372 tỷ đồng, nhưng giá vốn cũng tăng 34% và chi phí quản lý doanh nghiệp tăng 42%, khiến lợi nhuận sau thuế giảm 5,7% xuống 7 tỷ đồng. Lũy kế cả năm, dù doanh thu tăng 25,9% lên 1.174 tỷ đồng, lợi nhuận chỉ nhích nhẹ 1,3% đạt 30,8 tỷ đồng, cho thấy doanh nghiệp vẫn đang loay hoay tìm kiếm tăng trưởng ổn định.

Không phải doanh nghiệp nào cũng may mắn hưởng lợi từ sự phục hồi chung của ngành. Công ty Cổ phần Dịch vụ Du lịch Phú Thọ (DSP) đang rơi vào tình trạng đáng báo động khi doanh thu quý 4/2024 giảm 11% còn 32 tỷ đồng, trong khi giá vốn lại tăng 2,7%, khiến lợi nhuận sau thuế âm 30,7 tỷ đồng, giảm tới 94% so với cùng kỳ. Chi phí tài chính của DSP tăng đột biến 294%, trong đó chi phí lãi vay tăng tới 3.034%. Lũy kế cả năm, DSP ghi nhận lỗ 20,9 tỷ đồng (-997%), trở thành một trong những doanh nghiệp chịu áp lực tài chính nặng nề nhất.

Công ty Tàu Cao Tốc Superdong – Kiên Giang (mã chứng khoán: SKG) cũng không khá hơn. Doanh thu quý 4/2024 giảm 4,9% còn 65 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế âm 10,5 tỷ đồng (-54,4% so với cùng kỳ). Tính chung cả năm, doanh thu giảm 6,9% xuống 381 tỷ đồng, lợi nhuận giảm 51% chỉ còn 33,9 tỷ đồng. Dù vậy, SKG đã kịp tăng vốn điều lệ lên 664 tỷ đồng trong năm qua, tạo nền tảng cho các kế hoạch tái cấu trúc.

Công ty Cổ phần Du lịch và Tiếp thị Giao thông Vận tải Việt Nam (Vietravel, mã chứng khoán: VTR) là một trường hợp đặc biệt khi doanh thu quý 4/2024 tăng 12,7% lên 1.484 tỷ đồng, nhưng lợi nhuận sau thuế lại giảm 33% còn 15,7 tỷ đồng do giá vốn tăng mạnh 18,5%. Tính chung cả năm, dù doanh thu đạt 6.742 tỷ đồng (+13,3%), lợi nhuận sau thuế lại giảm sâu 40,8% còn 47,7 tỷ đồng. Đáng chú ý, Vietravel đã giảm vốn điều lệ xuống còn 292 tỷ đồng, một động thái cho thấy những áp lực tài chính không hề nhỏ.

Đâu là rào cản của các doanh nghiệp

Nhìn vào bức tranh chung của ngành du lịch Việt Nam, các chuyên gia không khỏi băn khoăn trước những thách thức mà các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán đang đối mặt. Dù lượng khách du lịch gia tăng, nhưng bức tranh tài chính của nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thực sự khởi sắc. Vậy đâu là nguyên nhân và liệu năm 2025 có mang đến bước ngoặt cho ngành này?

Không thể phủ nhận rằng ngành du lịch đang phục hồi mạnh mẽ, nhưng đi kèm với đó là áp lực tài chính khổng lồ. Chi phí vận hành leo thang, từ lương nhân sự, giá năng lượng đến các khoản đầu tư cơ sở hạ tầng, đã ăn mòn biên lợi nhuận của các doanh nghiệp. Dù có nhiều tín hiệu tích cực từ sự phục hồi của thị trường, nhưng nếu không kiểm soát được chi phí, lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết vẫn sẽ bị bào mòn.

Các chuyên gia cho rằng, một điểm yếu cố hữu của nhiều công ty lữ hành và khách sạn cao cấp là sự phụ thuộc quá lớn vào khách quốc tế. Dù lượng khách nước ngoài đã dần quay trở lại, nhưng con số này vẫn chưa thể đạt mức trước đại dịch. Sự chậm chạp trong phục hồi này khiến doanh thu của nhiều doanh nghiệp bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Các chuyên gia nhận định, nếu không sớm có chiến lược đa dạng hóa nguồn khách, ngành du lịch Việt Nam có thể bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua tăng trưởng khu vực.

Không chỉ đối mặt với những bất ổn từ thị trường quốc tế, các doanh nghiệp du lịch niêm yết còn phải cạnh tranh với làn sóng mạnh mẽ từ các công ty tư nhân và startup trong lĩnh vực du lịch nội địa. Nhu cầu du lịch trong nước đang tăng cao, kéo theo sự tham gia của hàng loạt doanh nghiệp mới với mức giá linh hoạt và dịch vụ sáng tạo. Điều này tạo áp lực lớn lên các công ty niêm yết, buộc họ phải đầu tư vào cơ sở hạ tầng và công nghệ để nâng cao trải nghiệm khách hàng – đồng nghĩa với chi phí khấu hao tăng mạnh.

Sự phân hóa trong ngành đang trở nên rõ rệt. Những doanh nghiệp có tầm nhìn chiến lược, đầu tư bài bản vào hạ tầng, công nghệ và dịch vụ chất lượng cao sẽ có lợi thế cạnh tranh. Ngược lại, các doanh nghiệp nhỏ và vừa, vốn hạn chế về nguồn lực, sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc bắt kịp tốc độ phát triển chung của ngành. Câu hỏi đặt ra là: Liệu doanh nghiệp nào sẽ đủ sức bứt phá và trụ vững trên đường đua đầy cam go này?

Số liệu dự báo bước chuyển mình của ngành

Dù đối mặt với nhiều thách thức, năm 2025 vẫn được kỳ vọng là một năm mang tính bước ngoặt của ngành du lịch Việt Nam. Mục tiêu đón 22-23 triệu lượt khách quốc tế và phục vụ 120-130 triệu lượt khách nội địa cho thấy tham vọng lớn của ngành. Nếu đạt được con số này, tổng thu từ du lịch có thể chạm ngưỡng 980-1.050 nghìn tỷ đồng, đánh dấu sự phục hồi mạnh mẽ sau giai đoạn đình trệ do đại dịch COVID-19.

Theo ông Hà Văn Siêu, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, để hiện thực hóa mục tiêu trên, ngành du lịch cần đẩy mạnh truyền thông và quảng bá theo hướng hiện đại, sáng tạo hơn. Cùng với đó, việc tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng du lịch toàn cầu cũng là chìa khóa để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Một trong những yếu tố quan trọng giúp thu hút khách quốc tế là chính sách thị thực thuận lợi. Nếu kết hợp với các chương trình quảng bá mạnh mẽ và những giải thưởng danh giá từ các tổ chức du lịch quốc tế, Việt Nam hoàn toàn có thể nâng tầm hình ảnh của mình trên bản đồ du lịch thế giới.

Ngoài ra, xu hướng ứng dụng công nghệ số trong quản lý và kinh doanh du lịch cũng đang mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp. Những công ty biết tận dụng dữ liệu khách hàng, áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào quản lý dịch vụ sẽ có lợi thế lớn trong việc tối ưu hóa hoạt động và nâng cao trải nghiệm du khách.

Tháng 1/2025, lượng khách quốc tế đến Việt Nam đạt gần 2,1 triệu lượt, tăng 18,5% so với tháng trước và 36,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Đáng chú ý, khách châu Á chiếm 77,6%, châu Âu 12,9%, châu Mỹ 5,8%, châu Úc 3,5% và châu Phi 0,2%. Số liệu này cho thấy sự tăng trưởng rõ rệt, nhưng cũng đặt ra bài toán về việc làm sao để duy trì đà tăng này trong những tháng tiếp theo.

Dù triển vọng phục hồi của ngành du lịch Việt Nam rất lớn, nhưng điều đó không có nghĩa tất cả doanh nghiệp đều sẽ hưởng lợi như nhau. Các nhà đầu tư cần thận trọng quan sát biến động thị trường, đánh giá kỹ năng lực thích ứng của từng doanh nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh chi phí vận hành tiếp tục gia tăng. Những công ty có chiến lược rõ ràng, đầu tư bài bản và biết tận dụng công nghệ sẽ là những cái tên đáng để theo dõi trong năm 2025.