Đề xuất hình thành sàn giao dịch cung cấp xăng dầu
Ngày 27/6, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam (VESS) và Liên minh Công bằng Thuế Việt Nam vừa công bố kết quả nghiên cứu về thị trường xăng dầu Việt Nam và tác động đến phúc lợi hộ gia đình.
Đề xuất hình thành sàn đấu giá xăng dầu
Theo ông Nguyễn Đức Thành, Giám đốc VESS, xăng dầu là một trong những mặt hàng thiết yếu đối với người tiêu dùng. Theo nghiên cứu, cách thức tính giá cơ sở hiện tại có nhiều hạn chế, dẫn đến giá cơ sở không phản ánh đúng giá xăng dầu thực tế và không đáp ứng kịp thời sự biến đổi giá xăng dầu trên thị trường quốc tế. Hiện nay, tỷ trọng thuế theo Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu chiếm 35% trong giá cơ sở.
Các loại chi phí định mức trong giá cơ sở được tính bằng cách lấy trung bình và dựa trên báo cáo của tất cả các doanh nghiệp. Điều này dẫn đến sự xuất hiện của các doanh nghiệp có mức chi phí cao hơn so với chi phí định mức, làm cho các doanh nghiệp này rút lui khỏi thị trường do sự suy giảm động lực kinh doanh. Ngoài ra, tình trạng gửi giá có thể xảy ra khi giá cơ sở không phản ánh đúng thực tế.
Thuế nhập khẩu xăng dầu được tính bằng cách áp mức thuế nhập khẩu vào giá cơ sở và điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu theo mức trung bình của các biểu thuế. Do đó, theo nhóm nghiên cứu, sẽ có sự chênh lệch giữa mức thuế thực tế mà doanh nghiệp phải nộp và mức thuế bình quân.
Theo VESS, để thị trường có thể tự quyết định giá xăng dầu, nhà nước sẽ thực hiện vai trò giám sát. Đồng thời, cần thiết lập một sàn giao dịch cung cấp xăng dầu để xác định giá thay vì theo mức giá thế giới, nhằm đảm bảo giá xăng dầu phù hợp.
Ông Phạm Ngọc Hùng, chuyên gia xăng dầu, cũng đồng ý với đề xuất hình thành sàn giao dịch cung cấp xăng dầu. Ông nhấn mạnh, Nghị định kinh doanh xăng dầu hiện tại đang bộc lộ nhiều hạn chế, đặc biệt là trong chính sách kinh doanh, gây ảnh hưởng đến lợi nhuận của các doanh nghiệp và giá xăng dầu trong thời gian gần đây. Ông Hùng đặt câu hỏi tại sao không thành lập một sàn đấu giá xăng dầu.
Theo ông Hùng, một sàn đấu giá xăng dầu sẽ tạo ra sự công khai và minh bạch về giá cả, tránh sự thiên vị và độc quyền, đồng thời tăng cường dự trữ xăng dầu quốc gia bởi các công ty đã đáp ứng đủ điều kiện kho cung ứng.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng Việt Nam có cách áp thuế lên xăng dầu khá khác biệt so với một số quốc gia lớn trên thế giới và trong khu vực. Việt Nam là một trong số ít các quốc gia chủ yếu sử dụng thuế tương đối để áp dụng cho xăng dầu, đồng thời cũng là quốc gia hiếm hoi áp dụng trực tiếp 2 khoản thuế đặc biệt về tiêu thụ và bảo vệ môi trường cho xăng dầu.
Theo nhóm nghiên cứu, mặc dù giá xăng dầu bán lẻ tại Việt Nam thấp hơn so với nhiều quốc gia trên thế giới, nhưng so với thu nhập trung bình đầu người, mức giá này cao hơn so với một số quốc gia phát triển hoặc có điều kiện kinh tế tương tự như Mỹ, Nga, Malaysia, Indonesia... Việt Nam có thể đối mặt với lạm phát, tăng thuế, tăng giá đầu vào khi giá xăng dầu cao, vì chi phí cho xăng dầu được coi là một trong những chi phí đầu vào của sản xuất. Chính sách thuế hiện tại có thể không phù hợp với tình hình biến động bất thường của giá xăng dầu trên thế giới hiện nay.
Huy Tùng/kinhtexaydung.petrotimes.vn
