Ảnh hưởng của Cơ chế điều chỉnh biên giới Carbon (CBAM), Thuế Carbon đối với doanh nghiệp xuất khẩu và cách ứng phó

Trần Khánh Lâm* 
Hà Thị Ngọc Hà* 
**Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA)

Tóm tắt  
Bài viết này nghiên cứu đến việc áp dụng Cơ chế điều chỉnh biên giới Carbon (CBAM) của Liên minh châu Âu (EU) từ ngày 01/10/2023, tác động đến các doanh nghiệp (DN), đặc biệt là ở Việt Nam và các chiến lược để thích ứng. Các giai đoạn chuyển tiếp và áp dụng thuế carbon dựa trên lượng khí phát thải của các sản phẩm nhập khẩu từ năm 2026, sẽ làm tăng áp lực lên các DN trong việc phải chuyển đổi sang công nghệ sạch hơn và tối ưu hóa quy trình sản xuất. Nghiên cứu này phân tích tác động kinh tế - kỹ thuật, đề xuất chiến lược ứng phó và tận dụng cơ hội từ CBAM. Đặc biệt, nó nhấn mạnh vai trò của hợp tác quốc tế và đối thoại đa phương, cũng như liên quan giữa CBAM và sử dụng tín chỉ thuế carbon. Phương pháp nghiên cứu bao gồm thu thập dữ liệu từ các nguồn chính thống và phỏng vấn chuyên gia. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh, cần có sự hỗ trợ DN để CBAM làm không cản trở sự phát triển của các DN tại Việt Nam và khuyến nghị các DN tiến hành đánh giá tác động và nâng cao năng lực, sử dụng năng lượng tái tạo, đổi mới quy trình sản xuất và xây dựng chuỗi cung ứng bền vững.  
Từ khóa: CBAM, carbon, thuế, sản xuất xanh, phát triển bền vững.  
Abstract  
This article investigates the implementation of the European Union's (EU) Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) starting from October 1, 2023, and its impact on businesses, particularly in Vietnam, and strategies for adaptation. The transitional phases and the introduction of carbon taxes based on the emission levels of imported products from 2026 will increase pressure on businesses to shift to cleaner technologies and optimize production processes. This study analyzes the economic and technical impacts, proposes response strategies, and explores opportunities arising from CBAM. It emphasizes the role of international cooperation and multilateral dialogue, as well as the connection between CBAM and the utilization of carbon tax credits. The research methodology includes data collection from authoritative sources and expert interviews. The findings underscore the need for business support to ensure CBAM does not hinder the development of Vietnamese enterprises and recommend businesses to assess impacts, enhance capabilities, use renewable energy, innovate production processes, and build sustainable supply chains.  
Keywords: CBAM, carbon, tax, green production, sustainable development.  
JEL Classifications: H20, H27, H29.  
DOI: https://doi.org/10.59006/vnfa-jaa.01202409