Xây dựng, công bố mức sống tối thiểu hằng năm làm căn cứ xác định các chuẩn chính sách xã hội

Mục tiêu cụ thể của Đề án là nâng cao chất lượng nguồn số liệu phục vụ tính toán mức sống tối thiểu của dân cư đảm bảo từ năm 2026 số liệu mức sống tối thiểu của dân cư chia theo khu vực thành thị và nông thôn được công bố hằng năm.

Bên cạnh đó, xác định phương pháp tính và nguồn số liệu phục vụ tính toán mức sống tối thiểu của người lao động đảm bảo từ năm 2028 số liệu mức sống tối thiểu của người lao động được công bố hằng năm; xây dựng kế hoạch công bố số liệu mức sống tối thiểu của dân cư và của người lao động hằng năm.

4 nội dung chính

Dự thảo đề xuất 4 nội dung chính của Đề án bao gồm:

1. Nghiên cứu và triển khai phương án khảo sát mức sống dân cư cải tiến để thu thập thông tin đảm bảo nguồn số liệu phục vụ tính toán mức sống tối thiểu của dân cư cho khu vực thành thị và nông thôn. Trong đó:

Đánh giá chất lượng thông tin sử dụng để tính toán mức sống tối thiểu của dân cư được thu thập trong khảo sát mức sống dân cư, bao gồm tính đầy đủ và độ tin cậy của thông tin; thông tin chi tiết về các khoản chi tiêu của hộ dân cư, gồm chi tiêu các mặt hàng lương thực thực phẩm và phi lương thực thực phẩm.

Cỡ mẫu của các hộ gia đình được thu thập thông tin về chi tiêu trong khảo sát mức sống dân cư đảm bảo đủ lớn để đại diện khi tính toán mức sống tối thiểu của dân cư cho khu vực thành thị và nông thôn.

Triển khai thực hiện khảo sát mức sống dân cư thuộc Chương trình điều tra thống kê quốc gia theo Phương án cải tiến.

2. Nghiên cứu xây dựng phương pháp tính và nguồn số liệu phục vụ tính toán mức sống tối thiểu của người lao động:

Xây dựng phương pháp tính mức sống tối thiểu của người lao động trên cơ sở nghiên cứu và rà soát phương pháp Trị giá các nhu cầu tối thiểu (Cost of Basic Need Method - CBN), bao gồm xác định danh mục các mặt hàng lương thực thực phẩm và phi lương thực thực phẩm tối thiểu và tiêu chí để xác định khối lượng các mặt hàng này trong mức sống tối thiểu của người lao động.

Xác định nguồn thông tin tính mức sống tối thiểu của người lao động, cụ thể xây dựng Phương án Điều tra Chi tiêu của người lao động trên cơ sở xác định đầy đủ các nội dung thông tin cần thu thập, đúng đối tượng khảo sát là người lao động để thu thập thông tin, đảm bảo phản ánh đúng thực tế.

Tiến hành thử nghiệm Điều tra Chi tiêu của người lao động để đánh giá tính khả thi của cuộc điều tra đồng thời đảm bảo nguồn số liệu phục vụ tính toán mức sống tối thiểu của người lao động.

3. Tính mức sống tối thiểu của dân cư và mức sống tối thiểu của người lao động:

Sử dụng nguồn thông tin thu thập theo Phương án khảo sát mức sống dân cư được cải tiến để tính toán mức sống tối thiểu của dân cư theo khu vực thành thị và nông thôn.

Sử dụng nguồn thông tin thu thập trong Điều tra Chi tiêu của người lao động để tính toán mức sống tối thiểu của người lao động theo phương pháp đã được xây dựng.

4. Xây dựng kế hoạch công bố số liệu mức sống tối thiểu của dân cư và mức sống tối thiểu của người lao động hằng năm:

Nội dung số liệu mức sống tối thiểu của dân cư và mức sống tối thiểu của người lao động.

Hình thức công bố số liệu.

Thời gian, thời điểm công bố số liệu.

Giải pháp chủ yếu

Để thực hiện các nội dung trên, Bộ Tài chính đề xuất những giải pháp chủ yếu như: Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành thực hiện các chương trình, kế hoạch hành động của Đề án; thống nhất sử dụng số liệu mức sống tối thiểu của dân cư và mức sống tối thiểu của người lao động làm căn cứ xác định các chuẩn chính sách xã hội liên quan đến chức năng, nhiệm vụ.

Khảo sát, nghiên cứu phương pháp luận và kinh nghiệm của quốc tế về tính toán và công bố số liệu mức sống tối thiểu của dân cư và mức sống tối thiểu của người lao động để áp dụng vào thực tiễn của Việt Nam.

Tăng cường đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong công tác thu thập, tính toán và công bố số liệu về mức sống tối thiểu của dân cư và mức sống tối thiểu của người lao động.

Bảo đảm cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, tài lực thực hiện Đề án.

Lộ trình thực hiện

Theo dự thảo, năm 2026 chuẩn bị và triển khai Phương án khảo sát mức sống dân cư cải tiến và nghiên cứu xây dựng Phương án Điều tra Chi tiêu của người lao động.

Năm 2027 - 2028 tiến hành thử nghiệm Điều tra Chi tiêu của người lao động; tính toán mức sống tối thiểu của dân cư và của người lao động.

Năm 2028 tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện Đề án, báo cáo Thủ tướng Chính phủ và gửi các cơ quan, tổ chức liên quan theo quy định.

Bộ Tài chính sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành thực hiện các chương trình, kế hoạch hành động và điều phối chung việc triển khai thực hiện Đề án; giám sát quá trình triển khai thực hiện Đề án; chủ động hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền bổ sung, điều chỉnh kịp thời các vấn đề phát sinh.

Đồng thời, chủ trì xây dựng khái toán kinh phí thực hiện Đề án những năm 2026 - 2028; bao gồm kinh phí năm 2026 và năm 2027-2028; tổng hợp dự toán phần kinh phí do ngân sách Trung ương bố trí, trình cấp có thẩm quyền theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản liên quan.

Bộ Tài chính cũng sẽ triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình, kế hoạch hành động được phân công thuộc phạm vi Đề án; hằng năm tổng hợp tình hình thực hiện Đề án; tổ chức tổng kết kết quả thực hiện Đề án, báo cáo Thủ tướng Chính phủ và gửi các cơ quan, tổ chức liên quan.

Các Bộ, ngành liên quan phân công đơn vị chịu trách nhiệm; bố trí nhân lực, kinh phí và các điều kiện khác triển khai thực hiện Chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Đề án. Đánh giá kết quả thực hiện, lập báo cáo gửi Bộ Tài chính tổng hợp chung. Thống nhất sử dụng số liệu mức sống tối thiểu của dân cư và của người lao động làm căn cứ xác định chuẩn nghèo đa chiều và các chuẩn chính sách xã hội liên quan khác.

Mời bạn đọc xem toàn văn dự thảo và góp ý tại đây./.