Ứng dụng công nghệ là chìa khóa giúp nâng cao chất lượng báo cáo bền vững

Trong khuôn khổ Hội nghị Liên đoàn Kế toán ASEAN lần thứ 24 tổ chức tại Hà Nội ngày 30 - 31/10/2025, Diễn đàn chuyên môn AFA lần thứ 24 có ba phiên toạ đàm. Trong đó, phiên toạ đàm thứ ba có chủ đề: “Đào tạo, công nghệ và tương lai bền vững”.

Các diễn giả tham gia phiên toạ đàm bàn luận sâu về những xu thế phát triển mạnh mẽ đang diễn ra trên thị trường tài chính, trong đó nổi bật là sự tiến bộ của công nghệ và yêu cầu phát triển bền vững. Sự ứng dụng công nghệ đã và đang góp phần nâng cao độ tin cậy cũng như tính chính xác của báo cáo tài chính và báo cáo ESG khi công bố ra công chúng.

Bàn về những kỹ năng mà mỗi kiểm toán viên cần phải chuẩn bị cho mình trong thời gian sắp tới, ông Koh Wee Kwang, Thành viên Hội đồng Viện Kế toán Công chứng Singapore (ISCA)/Phụ trách tài chính Liên đoàn Kế toán các nước ASEAN (AFA) chỉ ra, đó là kỹ năng báo cáo tài chính; quản lý rủi ro; báo cáo về tính bền vững; và kỹ năng công nghệ. Kỹ năng công nghệ được ông Koh Wee Kwang nhấn mạnh là kỹ năng quan trọng trong hành trình sắp tới của kế toán-kiểm toán.

Công nghệ tác động tới báo cáo ESG, kế toán, kiểm toán và tài chính xanh được liệt kê gồm có: ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (blockchain), điện toán đám mây, dữ liệu lớn… để thu thập-phân tích-kiểm chứng thông tin, nâng tính minh bạch và độ tin cậy cho các hồ sơ kế toán và kiểm toán.

Ông Nguyễn Việt Long, Phó Tổng Giám đốc Công ty EY cũng cho rằng, việc tìm kiếm, tổng hợp thông tin, tài liệu có thể mất hàng giờ. Nhưng nếu biết sử dụng trí tuệ nhân tạo AI, các công cụ công nghệ có thể giúp tiết kiệm thời gian hoàn thiện các báo cáo tài chính bền vững.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đào Tùng, Giám đốc Học viện Tài chính khẳng định công nghệ là công cụ thiết yếu để nâng chất lượng thông tin bền vững, nhưng yếu tố quyết định vẫn là con người, quy trình và chuẩn mực. Vấn đề đặt ra là xây dựng quy trình và chuẩn mực, đồng thời đào tạo bài bản để các kế toán, kiểm toán viên có “công cụ” thực hiện các báo cáo tài chính theo tiêu chuẩn bền vững.

Chia sẻ kinh nghiệm của Singapore trong việc ứng dụng công nghệ để hỗ trợ kế toán, kiểm toán và các doanh nghiệp, ông Koh Wee Kwang, Thành viên Hội đồng Viện Kế toán Công chứng Singapore (ISCA)/Phụ trách tài chính Liên đoàn Kế toán các nước ASEAN (AFA). Ông cho biết, cơ quan tiền tệ Singapore đã triển khai dự án với các sáng kiến công nghệ. Ông khuyến nghị Việt Nam cần phát triển một nền tảng báo cáo ESG số hóa chung. Đồng thời, khuyến khích các công ty phần mềm Việt Nam xây dựng các ứng dụng dựa trên nền tảng này, hỗ trợ doanh nghiệp tự động thu thập, tính toán và báo cáo dữ liệu ESG một cách dễ dàng.

Một vấn đề mà các nước ASEAN cũng như Việt Nam đang đối mặt, đó là dữ liệu ESG cần thiết để nghiên cứu cho việc thực hiện các báo cáo kế toán-kiểm toán thường phân tán, không đồng nhất và khó kiểm chứng. Các khách mời khuyến nghị việc xây dựng hạ tầng dữ liệu mở với định dạng dùng chung để cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nhà đầu tư cùng truy cập-đối chiếu-khai thác theo phân quyền; bảo đảm nguyên tắc bảo vệ dữ liệu và trách nhiệm giải trình.

Cùng với đó cần có cơ chế thử nghiệm có kiểm soát cho kiểm chứng dữ liệu và giải pháp số (thu thập, chuẩn hóa, đối soát), nhằm rút ngắn khoảng cách năng lực giữa các quốc gia, giữa doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp nhỏ và vừa; để các kế toán, kiểm toán viên chủ động xây dựng các báo cáo tài chính phù hợp với yêu cầu quốc tế.

Trong quá trình áp dụng các chuẩn mực báo cáo bền vững quốc tế mới, bà Patricia McKenzie, Giám đốc Thực hành - Quản lý tài chính, Khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, Ngân hàng Thế giới (World Bank) cho biết, Ngân hàng Thế giới sẵn sàng hỗ trợ các quốc gia, đặc biệt là khu vực ASEAN xây dựng năng lực và hệ sinh thái cần thiết để thực hiện tiêu chuẩn toàn cầu mới bao gồm IFRS S1 và S2 (công bố thông tin tài chính liên quan đến rủi ro và cơ hội bền vững có thể ảnh hưởng đến dòng tiền và định giá doanh nghiệp; và các rủi ro và cơ hội liên quan đến khí hậu).

TS. Vũ Đức Chính - Phó Chủ tịch Hiệp hội Kế toán và kiểm toán Việt Nam (VAA) cũng khẳng định công nghệ là công cụ thiết yếu để nâng chất lượng thông tin bền vững, nhưng yếu tố quyết định vẫn là con người, quy trình và chuẩn mực. VAA cam kết đồng hành cùng AFA, các hiệp hội nghề nghiệp và đối tác quốc tế. VAA sẽ tổng hợp các ý kiến, cùng các bên liên quan hình thành khuyến nghị chung của Hội nghị này. Những gợi mở, sáng kiến và cam kết hôm nay sẽ là chất liệu để cơ quan quản lý, các doanh nghiệp, cơ sở đào tạo và hội nghề nghiệp cùng nhau hành động sau Diễn đàn này.