Quốc hội chính thức thông qua Dự án “1 luật sửa 8 luật”

Đây là bước đi lớn nhằm tháo gỡ các rào cản thể chế, tăng cường phân quyền và tạo môi trường pháp lý linh hoạt hơn cho đầu tư phát triển.

Về tên và phạm vi điều chỉnh của Luật, trên cơ sở tiếp thu ý kiến thẩm tra và ý kiến của ĐBQH, Chính phủ đã nghiên cứu, đánh giá và đề xuất bổ sung một điều tại dự thảo Luật để sửa đổi, bổ sung Luật Thuế giá trị gia tăng (bổ sung chính sách thuế GTGT 0% đối với hàng hóa xuất khẩu tại chỗ…).

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu, Chính phủ chỉnh lý lại quy định tại dự thảo Luật Đấu thầu theo hướng đối với hoạt động lựa chọn nhà thầu không sử dụng vốn NSNN, doanh nghiệp nhà nước được quyền tự quyết định trên cơ sở bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả và trách nhiệm giải trình. Đồng thời, bổ sung quy định tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nhằm bảo đảm quản lý chặt chẽ, phòng ngừa rủi ro và sử dụng vốn hiệu quả của doanh nghiệp. Đối với nội dung này, dự thảo Luật chỉ trao quyền tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên, chi đầu tư (Nhóm 1) và đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên (Nhóm 2) quyết định hoạt động mua sắm không sử dụng NSNN, bảo đảm phù hợp, đồng bộ với thẩm quyền quyết định tiêu chuẩn, định mức tài sản công của các đơn vị, đồng thời, khuyến khích nâng cao mức độ tự chủ tài chính để chuyển lên Nhóm 1, Nhóm 2. Ngoài ra, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội và ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật bổ sung quy định về cơ chế thanh toán từ nguồn quỹ bảo hiểm y tế đối với cơ sở y tế là đơn vị sự nghiệp công lập, tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, tương tự như đối với các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tư nhân.

Về quy định cho phép lựa chọn hình thức lựa chọn nhà thầu, Chính phủ đã chỉnh lý, hoàn thiện quy định này theo nguyên tắc: Quy định nguyên tắc trao quyền cho chủ đầu tư được ưu tiên áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu có quy trình, thủ tục đơn giản, thuận lợi nhất; đồng thời, chủ đầu tư được lựa chọn các hình thức khác phù hợp với quy mô, tính chất của gói thầu; Mở rộng các trường hợp được áp dụng hình thức chỉ định thầu, lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, đấu thầu hạn chế, đặt hàng... để bảo đảm tính linh hoạt trong tổ chức thực hiện. Quy định nêu trên đã mở rộng quyền tự chủ của chủ đầu tư trong việc quyết định các hình thức lựa chọn nhà thầu theo quy định của Luật, đồng thời tạo cơ chế linh hoạt, chủ động, bảo đảm thực hiện chủ trương tăng cường phân cấp, phân quyền, góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Luật PPP), các dự án BOT trong lĩnh vực đường bộ được ký kết trước ngày 01/01/2021 có vướng mắc giảm doanh thu đã được cấp có thẩm quyền đồng ý cho bổ sung quy định Nhà nước chia sẻ phần giảm doanh thu với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP theo tỷ lệ phần chênh lệch giữa doanh thu trong phương án tài chính và doanh thu thực tế, nhằm xử lý các vướng mắc phát sinh trong thực tiễn. Chính phủ đã hoàn thiện dự thảo Luật và sẽ ban hành Nghị định quy định chi tiết nhằm bảo đảm nguyên tắc "lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ", làm cơ sở để Bộ trưởng, Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định việc áp dụng cơ chế chia sẻ này.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hải quan, Luật Thuế giá trị gia tăng, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Kinh tế và Tài chính, Chính phủ đã chỉnh lý theo hướng đưa quy định thuế giá trị gia tăng ra khỏi nội dung tại Điều 47a dự thảo Luật Hải quan và bổ sung nội dung sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng tại dự thảo Luật theo hướng bổ sung “hàng hóa xuất khẩu tại chỗ” thuộc đối tượng áp dụng mức thuế suất thuế GTGT 0%. Đây là nội dung đã được Quốc hội biểu quyết cho ý kiến khi thông qua dự án Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15. Quy định này đảm bảo không thu thuế trùng và không ảnh hưởng đến số thu ngân sách nhà nước. 

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư, Dự thảo Luật đã phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Thủ tướng Chính phủ cho UBND cấp tỉnh đối với 07 nhóm dự án đầu tư. Bên cạnh đó, đã nghiên cứu bổ sung các quy định nhằm tăng cường cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực hiện. Đồng thời, để đảm bảo đồng bộ với các dự án Luật được trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9 lần này, Chính phủ đã rà soát, chỉnh lý một số quy định về đối tượng được hưởng ưu đãi đầu tư, Danh mục ngành, nghề kinh doanh có điều kiện cho phù hợp với quy định của dự án Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, dự án Luật Đường sắt (sửa đổi).

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Kinh tế và Tài chính và ý kiến của ĐBQH, Chính phủ tiếp thu theo hướng không quy định về nhiệm vụ chuẩn bị giải phóng mặt bằng trong Luật. Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các chính sách sửa đổi Luật Đất đai và pháp luật có liên quan khác nhằm đẩy nhanh việc thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với dự án đầu tư công.

Về phân cấp thẩm quyền, dự thảo Luật quy định thẩm quyền của Chính phủ trong việc điều chỉnh kế hoạch đầu tư công hằng năm bằng nguồn vốn ngân sách trung ương trong trường hợp không vượt tổng chi ngân sách trung ương của cả nước đã được Quốc hội quyết định, đồng thời phân cấp thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch hằng năm từ Hội đồng nhân dân các cấp cho UBND các cấp để đảm bảo đồng bộ với quy định tại Luật Ngân sách Nhà nước (sửa đổi).

Dự án “1 luật sửa 8 luật” được dự thảo với mục đích: trao quyền, giảm ràng buộc, và xử lý tận gốc các vướng mắc đang cản trở đầu tư công, đầu tư tư nhân và các mô hình hợp tác công – tư đã được Quốc hội thông qua với 432/434 phiếu tán thành, chiếm 90.38%. Với việc dự án “1 luật sửa 8 luật” được Quốc hội thông qua lần này, kỳ vọng sẽ mở ra một hành lang pháp lý mới, rõ ràng hơn, linh hoạt hơn và sát với thực tế hơn- điều mà cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân rất trông đợi.