PGBank thiếu kiểm toán nội bộ, kiểm soát rủi ro ở mức sơ khai

Kiểm toán "mỏng", rủi ro "dày"

Chánh Thanh tra Ngân hàng Nhà nước vừa ban hành Kết luận thanh tra số 40/KL-TTNH8 về việc thanh tra toàn diện hoạt động của Ngân hàng TMCP Thịnh Vượng và Phát triển (PGBank) trong đó chỉ rõ nhiều tồn tại, khuyết điểm đáng lo ngại.

Về quản trị điều hành và kiểm soát rủi ro, một số quy định nội bộ của HĐQT, Tổng Giám đốc còn thiếu hoặc ban hành chưa kịp thời; hiệu quả kiểm soát nội bộ chưa cao. Việc đánh giá nguyên nhân nợ xấu, xác định trách nhiệm các bộ phận liên quan còn thiếu chặt chẽ.

Đặc biệt, hoạt động kiểm soát và kiểm toán nội bộ trong xử lý và thu hồi nợ xấu còn nhiều hạn chế, như chưa kịp thời phát hiện các vi phạm trong cấp tín dụng và đánh giá chưa đầy đủ trách nhiệm các cá nhân liên quan.

Số lượng nhân sự kiểm toán nội bộ của ngân hàng hiện chưa đủ để đảm bảo yêu cầu công việc; các hoạt động kiểm toán liên quan đến công nghệ thông tin còn hạn chế. Các công cụ theo dõi và kiểm soát rủi ro vẫn còn ở mức sơ khai, đang trong quá trình hoàn thiện.

Về hoạt động cấp tín dụng, qua thanh tra một số khách hàng, phát hiện nhiều trường hợp chưa tuân thủ đầy đủ quy định về điều kiện cho vay, thẩm định, xét duyệt, giám sát vốn vay, tài sản bảo đảm, phân loại nợ, trích lập dự phòng, cấp bảo lãnh, và phát hành thư tín dụng.

Đáng chú ý, PGBank vẫn cấp tín dụng cho khách hàng với tài sản bảo đảm là tín chấp, quyền đòi nợ hay khoản phải thu – các hình thức tiềm ẩn rủi ro cao, đặc biệt khi khách hàng có cảnh báo về tài chính yếu kém hoặc dự án chậm tiến độ.

Tín dụng lỏng lẻo, nợ xấu dai dẳng

Trong lĩnh vực sở hữu cổ phần, kết luận thanh tra ghi nhận: PGBank không có cổ đông cá nhân nào sở hữu cổ phần vượt tỷ lệ quy định tại khoản 1 Điều 55 Luật Các TCTD 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) và khoản 1 Điều 63 Luật Các TCTD 2024. Cũng không phát hiện trường hợp cổ đông và người có liên quan vượt tỷ lệ sở hữu quy định tại khoản 3 Điều 55 Luật Các TCTD 2010 và khoản 3 Điều 63 Luật Các TCTD 2024.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính minh bạch, Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp với các cơ quan chức năng để làm rõ các giao dịch cổ phần của 15 cổ đông có tỷ lệ sở hữu trên 0,1% trong thời kỳ thanh tra.

Trong công tác xử lý nợ xấu và thu hồi nợ ngoại bảng sau xử lý rủi ro, PGBank chưa hoàn thành kế hoạch thu hồi trong năm 2023. Một số khoản nợ chưa được cơ cấu lại đúng quy định; việc kiểm tra tình hình tài chính và tài sản bảo đảm của khách hàng còn chậm, dẫn đến khó khăn trong quá trình xử lý.

Về nguyên nhân, kết luận thanh tra cho rằng HĐQT, Ban Điều hành và Ban Kiểm soát PGBank vẫn để xảy ra nhiều sai phạm do hệ thống kiểm soát chưa chặt chẽ, một số cán bộ thiếu nghiêm túc trong tuân thủ quy định của pháp luật và nội bộ ngân hàng. Ngoài ra, một phần nguyên nhân còn đến từ việc khách hàng không tuân thủ nghĩa vụ khi vay vốn.

Về trách nhiệm, Chánh Thanh tra xác định: HĐQT, Ban Kiểm soát và Ban Điều hành PGBank (qua từng thời kỳ) phải chịu trách nhiệm chung đối với các sai phạm và tồn tại. Bên cạnh đó, lãnh đạo các chi nhánh, phòng ban cũng chịu trách nhiệm về các vi phạm xảy ra trong phạm vi mình quản lý. Các cá nhân liên quan trực tiếp đến sai sót sẽ phải chịu trách nhiệm theo từng trường hợp cụ thể.

Chánh Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã ra quyết định xử phạt hành chính đối với PGBank với 3 hành vi vi phạm trong lĩnh vực tiền tệ - ngân hàng, tổng số tiền phạt là 370 triệu đồng. Cụ thể: Không ban hành đầy đủ các quy định nội bộ theo quy định pháp luật; Lập hợp đồng ủy thác không đầy đủ nội dung theo quy định; Không thành lập Hội đồng mua, bán nợ theo đúng quy định.

PGBank đã thực hiện nộp phạt và tiến hành các biện pháp khắc phục theo yêu cầu của cơ quan chức năng. Ngân hàng Nhà nước cũng đã chuyển một số nội dung liên quan đến việc sở hữu cổ phần và giao dịch của các cổ đông có tỷ lệ sở hữu lớn tại PGBank sang các cơ quan chức năng để tiếp tục làm rõ theo quy định của pháp luật.

Trên cơ sở kết quả thanh tra, Ngân hàng Nhà nước kiến nghị PGBank nghiêm túc chấn chỉnh hoạt động quản trị, điều hành, kiểm tra và kiểm soát nhằm đảm bảo an toàn hệ thống. Đồng thời, HĐQT và Tổng Giám đốc phải chỉ đạo các bộ phận liên quan rà soát toàn diện, xác định rõ nguyên nhân và trách nhiệm cá nhân trong từng sai phạm, tổ chức kiểm điểm, và lên kế hoạch cụ thể để khắc phục.

PGBank được yêu cầu xây dựng lộ trình chi tiết để xử lý các tồn tại theo đúng thời hạn, tăng cường giám sát nội bộ, chủ động xử lý rủi ro với từng khách hàng, thu hồi tối đa các khoản nợ thông qua biện pháp pháp lý và xử lý tài sản bảo đảm. Đặc biệt, nếu để xảy ra rủi ro mất vốn, ngân hàng phải xem xét trách nhiệm và xử lý nghiêm các cá nhân, tập thể liên quan.

Kết luận thanh tra lần này là một cảnh báo mạnh mẽ cho PGBank trong bối cảnh hệ thống ngân hàng đang phải siết chặt kỷ cương và nâng cao chuẩn mực quản trị để đảm bảo an toàn tài chính toàn ngành.

Nhóm cổ đông lớn tại PGBank tái cơ cấu sở hữu: Dấu ấn Thành Công Group

Trong khi thị trường tài chính đang dõi theo lộ trình tăng vốn của PGBank, một loạt thay đổi đáng chú ý trong cơ cấu cổ đông lớn đã diễn ra vào tháng 4/2025, hé lộ những động thái chiến lược của nhóm cổ đông liên quan đến CTCP Tập đoàn Thành Công (TC Group).

Theo đó, Công ty Cổ phần Thương mại Vũ Anh Đức, một cổ đông lớn tại PGBank đã giảm tỷ lệ sở hữu từ 13,36% xuống còn 11,22%. Sự thay đổi không xuất phát từ việc bán ra cổ phiếu đang nắm giữ, mà đến từ việc chuyển nhượng quyền mua cổ phiếu trong đợt chào bán thêm đang diễn ra tại PGBank. Giao dịch được thực hiện vào ngày 14/4/2025.

Hai pháp nhân khác là Công ty TNHH Xuất nhập khẩu và Phát triển thương mại Gia Linh và Công ty Cổ phần Quốc tế Cường Phát cũng giảm tỷ lệ sở hữu khoảng còn lần lượt 11,0% và 11,375%. Cả hai đều thực hiện chuyển nhượng quyền mua cổ phiếu mới.

Trước đó, năm 2023, để trở thành cổ đông lớn, ba công ty này (Vũ Anh Đức, Gia Linh và Cường Phát) chi khoảng 2.568 tỷ đồng để sở hữu gần 120 triệu cổ phiếu PGB (tương đương 40% vốn điều lệ của ngân hàng tại thời điểm đó) trong phiên đấu giá cổ phần từ Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex - mã chứng khoán: PLX) diễn ra năm 2023. Thương vụ được hoàn tất vào ngày 31/8/2023.

Ba doanh nghiệp này là đều có mối liên hệ với Công ty Cổ phần Tập đoàn Thành Công (TC Group). Mặc dù thông tin chi tiết về mức độ kiểm soát hay sở hữu chéo giữa các pháp nhân chưa nhiều thông tin, nhưng việc cùng thực hiện giao dịch đấu giá, đồng thời có các động thái cơ cấu sở hữu theo cùng một hướng trong đợt phát hành cổ phiếu mới, cho thấy đây không chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên.