Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

TS. Nguyễn Ngọc Sơn*
*Khoa Kinh tế và Quản lý, Trường Đại học Thủy Lợi  

Tóm tắt 
Mục đích của nghiên cứu này, nhằm đánh giá tác động của các nhân tố đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận của các công ty niêm yết. Dữ liệu được sử dụng là báo cáo tài chính (BCTC) đã kiểm toán của 172 công ty trong giai đoạn 5 năm từ 2019 - 2023. Phương pháp nghiên cứu định lượng được sử dụng với mô hình hồi quy tuyến tính bội, trong đó biến phụ thuộc được đo lường theo mô hình Friedlan (1994) và 7 biến độc lập. Kết quả cho thấy, hiệu quả kinh doanh (ROA), tỷ trọng tài sản cố định (TANG), chất lượng doanh nghiệp (DN) kiểm toán (AUD) có tác động thuận chiều với hành vi điều chỉnh lợi nhuận. Rủi ro kinh doanh (RISK) có tác động ngược chiều đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa đối với các công ty, cơ quan quản lý và nhà đầu tư trong việc đánh giá chất lượng lợi nhuận được báo cáo bởi các DN. 
Từ khóa: Lợi nhuận, chất lượng, điều chỉnh lợi nhuận, hành vi. 
Abstract: 
The aim of this study is to assess how various factors affect the profit adjustment behavior of publicly listed companies. The study analyzes the audited financial statements of 172 companies over a period of 5 years, from 2019 to 2023. It employs a quantitative research method using a multiple linear regression model, with the dependent variable measured according to the Friedlan model (1994) and 7 independent variables. The findings indicate that business efficiency (ROA), fixed asset ratio (TANG), and audit firm quality (AUD) have a positive impact on profit adjustment behavior. On the contrary, business risk (RISK) has a negative impact on profit management behavior. These research results have important implications for companies, regulators, and investors in terms of evaluating the quality of reported profits by businesses. 
Keywords: Profit, quality, profit adjustment, behavior 
JEL Classifications: M10, M19, M21. 
DOI: https://doi.org/10.59006/vnfa-jaa.06202411