Lợi nhuận của các doanh nghiệp xây dựng niêm yết tại Việt Nam năm 2025

Hoạt động của các doanh nghiệp xây dựng không chỉ chịu ảnh hưởng từ yếu tố thị trường mà còn phụ thuộc trực tiếp vào hệ thống chính sách vĩ mô của Nhà nước. Trong bối cảnh hội nhập và biến động kinh tế toàn cầu, các chính sách về đầu tư công, pháp lý, tín dụng, thuế và phát triển hạ tầng có tác động sâu rộng đến hiệu quả kinh doanh, khả năng cạnh tranh cũng như triển vọng tăng trưởng của doanh nghiệp trong ngành. Bài viết sẽ đưa ra thực trạng về lợi nhuận của các doanh nghiệp xây dựng niêm yết tại Việt Nam trong giai đoạn nửa đầu năm 2025, từ đó đưa ra một số giải pháp để các doanh nghiệp này có thể gia tăng lợi nhuận trong giai đoạn tới.

1. Giới thiệu

Năm 2025, kinh tế Việt Nam ghi nhận tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ, với GDP nửa đầu năm đạt 7,52% – mức cao nhất trong hơn một thập kỷ. Động lực lớn đến từ khu vực công nghiệp – xây dựng và giải ngân đầu tư công kỷ lục, tập trung vào các dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia. Song song đó, dòng vốn FDI tiếp tục đổ mạnh vào lĩnh vực sản xuất và hạ tầng, tạo thêm dư địa cho nhu cầu xây dựng, đặc biệt ở các đại dự án hạ tầng như cao tốc Bắc – Nam, Long Thành, các tuyến vành đai đô thị và hạ tầng khu công nghiệp. Điều này không chỉ tạo việc làm và doanh thu trực tiếp cho nhà thầu, mà còn thúc đẩy chuỗi cung ứng vật liệu, thiết bị, logistics liên quan. Trong bối cảnh này, các doanh nghiệp xây dựng niêm yết trên thị trường chứng khoán có cơ hội gia tăng lợi nhuận nhờ nguồn việc dồi dào và giá nguyên vật liệu dần ổn định. Tuy nhiên, sự phân hóa vẫn hiện hữu: những tập đoàn đầu ngành với năng lực tài chính và quản trị tốt ghi nhận kết quả tích cực, trong khi nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ còn chịu áp lực dòng tiền và nợ vay. Đây là điểm nhấn quan trọng cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa bức tranh kinh tế vĩ mô 2025 và triển vọng lợi nhuận của ngành xây dựng.

Trong những năm gần đây, tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp xây dựng tại Việt Nam ghi nhận nhiều biến động mạnh, phản ánh rõ nét tác động của cả yếu tố vĩ mô lẫn đặc thù ngành. Giai đoạn trước 2020, nhờ tốc độ đô thị hóa nhanh và làn sóng đầu tư công, các doanh nghiệp xây dựng niêm yết như Coteccons, Hòa Bình, Vinaconex… đạt mức tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận ấn tượng, góp phần củng cố niềm tin của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 giai đoạn 2020–2021 đã khiến hoạt động thi công đình trệ, chi phí đầu vào leo thang, trong khi dòng tiền bị co hẹp, khiến nhiều doanh nghiệp thua lỗ hoặc lợi nhuận sụt giảm mạnh. Bước sang giai đoạn 2022–2023, ngành xây dựng bắt đầu phục hồi nhờ giải ngân đầu tư công tăng tốc và hàng loạt dự án hạ tầng trọng điểm được triển khai. Dù vậy, sự phân hóa trở nên rõ rệt: các doanh nghiệp đầu ngành với năng lực tài chính và quản trị tốt tiếp tục giữ vững vị thế, trong khi nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ chịu áp lực lớn từ nợ vay và chi phí vốn. Đến năm 2024, tín hiệu khởi sắc trở lại khi thị trường bất động sản dần tháo gỡ khó khăn pháp lý, song bức tranh toàn ngành vẫn chưa hoàn toàn ổn định. Chính sự chuyển động này đã đặt nền tảng quan trọng cho triển vọng kinh doanh và lợi nhuận của doanh nghiệp xây dựng niêm yết trong năm 2025. Như vậy, trước năm 2025, ngành xây dựng niêm yết tại Việt Nam đi qua một giai đoạn tăng trưởng – suy giảm – phục hồi. Bước vào 2025, họ có nền tảng tích cực từ đầu tư công và FDI, nhưng vẫn phải đối diện thách thức về vốn, nợ và sự phân hóa cạnh tranh. Nửa đầu 2025, tăng trưởng GDP đạt mức cao nhất kể từ 2011, đạt mức tặng trưởng 7,52% (Sudhanshu, 2025), tạo nền cầu tích cực cho các hoạt động xây dựng – lắp đặt. Song song, giải ngân vốn đầu tư công tiến triển nhanh hơn, đặc biệt ở các đại dự án hạ tầng như cao tốc Bắc – Nam, Long Thành, các tuyến vành đai đô thị và hạ tầng khu công nghiệp. Điều này không chỉ tạo việc làm và doanh thu trực tiếp cho nhà thầu, mà còn thúc đẩy chuỗi cung ứng vật liệu, thiết bị, logistics liên quan. Môi trường vĩ mô ổn định cùng kỳ vọng nâng hạng thị trường tiếp tục thu hút FDI, kéo theo nhu cầu xây dựng nhà xưởng, kho bãi, khu phức hợp công nghiệp – đô thị. Các tổng thầu có kinh nghiệm mảng công nghiệp, thiết kế – thi công (EPC) và năng lực triển khai nhanh có lợi thế cạnh tranh nổi bật. Tuy nhiên, rủi ro vẫn hiện hữu: Áp lực thuế – thương mại tại các thị trường lớn, biến động giá vật liệu/ năng lượng, thủ tục pháp lý một số dự án dân dụng, cùng nhu cầu xuất khẩu vật liệu chưa đồng đều… là những biến số có thể bào mòn biên lợi nhuận nếu doanh nghiệp thiếu kỷ luật chi phí và quản trị rủi ro.

2. Thực trạng lợi nhuận của các doanh nghiệp xây dựng niêm yết tại Việt Nam

2.1. Chính sách của nhà nước tác động đến tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp xây dựng niêm yết tại Việt Nam

Ngành xây dựng là một trong những lĩnh vực trụ cột của nền kinh tế Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong phát triển cơ sở hạ tầng, đô thị và công nghiệp. Hoạt động của các doanh nghiệp xây dựng không chỉ chịu ảnh hưởng từ yếu tố thị trường mà còn phụ thuộc trực tiếp vào hệ thống chính sách vĩ mô của Nhà nước. Trong bối cảnh hội nhập và biến động kinh tế toàn cầu, các chính sách về đầu tư công, pháp lý, tín dụng, thuế và phát triển hạ tầng có tác động sâu rộng đến hiệu quả kinh doanh, khả năng cạnh tranh cũng như triển vọng tăng trưởng của doanh nghiệp trong ngành.

Ngành xây dựng Việt Nam trong giai đoạn 2020–2025 chứng kiến nhiều cơ hội và thách thức từ các chính sách vĩ mô của Nhà nước. Trong đó, đầu tư công, tín dụng – thuế, pháp lý và thu hút FDI được coi là những yếu tố then chốt định hình hiệu quả hoạt động và triển vọng của các doanh nghiệp xây dựng niêm yết.

Đầu tư công và giải ngân vốn ngân sách là động lực tích cực hàng đầu. Chính phủ đã tăng chi đầu tư công từ ~6% lên 7% GDP, đặt trọng tâm vào hạ tầng như đường bộ, cầu, giao thông đô thị, hướng đến mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025 (ReportLinker, 2025).Việc Chính phủ đẩy mạnh triển khai hàng loạt dự án trọng điểm như cao tốc Bắc – Nam, sân bay Long Thành, hệ thống metro hay hạ tầng khu công nghiệp đã tạo ra khối lượng công việc khổng lồ cho các nhà thầu trong nước. Những tên tuổi lớn như Vinaconex (VCG), Coteccons (CTD), Hòa Bình (HBC) được hưởng lợi rõ rệt khi doanh thu và vị thế trên thị trường được củng cố. Tuy nhiên, tiến độ giải ngân còn chậm và thủ tục hành chính phức tạp khiến dòng tiền của doanh nghiệp bị ảnh hưởng, làm gia tăng áp lực vốn lưu động và chi phí tài chính.

Bên cạnh đó, chính sách tín dụng và thuế cũng tác động mạnh mẽ. Đặc thù vốn lớn, chu kỳ thu hồi dài khiến ngành xây dựng rất nhạy cảm với các đợt thắt chặt tín dụng, điển hình là giai đoạn 2022–2023, khi thị trường bất động sản đình trệ đã làm nhiều nhà thầu khó khăn về dòng tiền. Trong khi đó, các ưu đãi thuế, đặc biệt là giảm thuế VAT, chỉ mang tính hỗ trợ ngắn hạn, chưa đủ để giải quyết triệt để khó khăn của doanh nghiệp.

Ở khía cạnh pháp lý, sự hoàn thiện hệ thống luật đất đai, đầu tư, đấu thầu và xây dựng góp phần tạo ra môi trường minh bạch, cạnh tranh lành mạnh. Song thực tế, thủ tục phê duyệt, cấp phép và thanh toán vốn vẫn còn phức tạp, khiến nhiều dự án chậm tiến độ, làm gia tăng chi phí cho doanh nghiệp – đặc biệt là nhóm vừa và nhỏ.

Cuối cùng, chính sách thu hút FDI mở ra nhiều cơ hội mới. Dòng vốn ngoại đổ vào sản xuất, năng lượng và hạ tầng khu công nghiệp làm gia tăng nhu cầu xây dựng, mở rộng không gian phát triển cho các nhà thầu nội địa. Tuy vậy, sự xuất hiện của các tập đoàn nước ngoài cũng đồng nghĩa với sức ép cạnh tranh ngày càng gay gắt về công nghệ, quản trị và năng lực thi công.

Nhìn chung, chính sách Nhà nước vừa là lực đẩy, vừa là thách thức đối với các doanh nghiệp xây dựng niêm yết. Khả năng thích ứng và tận dụng chính sách một cách linh hoạt sẽ là chìa khóa để các doanh nghiệp này nâng cao hiệu quả và duy trì tăng trưởng bền vững.

2.2. Thực trạng lợi nhuận doanh nghiệp ngành xây dựng niêm yết năm 2025

Nửa đầu năm 2025 cho thấy bức tranh lợi nhuận của các doanh nghiệp xây dựng niêm yết đang có sự phân hóa mạnh mẽ. Trong khi một số “đầu tàu” khẳng định vị thế bằng tăng trưởng lợi nhuận ấn tượng, thì nhiều doanh nghiệp khác mới chỉ dừng ở mức phục hồi, với chất lượng lợi nhuận cần tiếp tục theo dõi.

Dưới đây là bức tranh nhanh về lợi nhuận 2025 của một số doanh nghiệp xây dựng niêm yết tiêu biểu tại Việt Nam (tính đến các báo cáo quý II/2025 và, với Coteccons, theo niên độ tài chính kết thúc 30/6/2025):

Nguồn: Trích báo cáo tài chính các doanh nghiệp xây dựng niêm yết

Nhóm dẫn dắt: Lợi nhuận tăng trưởng rõ rệt             Coteccons (CTD) nổi bật khi niên độ tài chính kết thúc 30/6/2025 ghi nhận lợi nhuận sau thuế tăng mạnh so với cùng kỳ. Riêng quý cuối niên độ, lợi nhuận vọt lên nhờ tiến độ thi công được đẩy nhanh, vòng quay dự án cải thiện và kỷ luật chi phí được siết chặt. Giá trị backlog và trúng thầu cả năm đều tăng, mang lại triển vọng tích cực cho 2026. Dù doanh thu cả năm tăng hai chữ số, biên lợi nhuận gộp chỉ tăng nhẹ – cho thấy chiến lược của CTD thiên về mở rộng quy mô và kiểm soát rủi ro, thay vì tối đa hóa biên lợi nhuận ngắn hạn.

Vinaconex (VCG) cũng gây ấn tượng khi quý II/2025 đạt lợi nhuận sau thuế gấp nhiều lần so với cùng kỳ, đưa lũy kế 6 tháng lên mức cao, hoàn thành hơn 40% kế hoạch năm. Động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ mảng xây lắp cốt lõi, đồng thời tối ưu chi phí tài chính. Với lợi thế tham gia đồng thời các dự án đầu tư công và tư nhân quy mô lớn, cùng năng lực tổ chức thi công các công trình phức tạp, VCG đang củng cố vị thế một trong những doanh nghiệp dẫn đầu ngành.

Nhóm phục hồi: Tín hiệu tích cực nhưng còn nhiều thách thức             Sau giai đoạn hai năm khó khăn, Hòa Bình (HBC) đã có quý ghi nhận lợi nhuận, chủ yếu nhờ khoản thu bất thường từ thanh lý tài sản cố định. Tuy nhiên, lợi nhuận hoạt động thuần vẫn còn khiêm tốn và công ty tiếp tục đối mặt áp lực lớn từ công nợ, lãi vay cũng như nhu cầu tái cấu trúc danh mục dự án.

Licogi 16 (LCG) ghi nhận lợi nhuận dương ổn định trong quý II, với lũy kế nửa đầu năm đạt hàng chục tỷ đồng. Doanh nghiệp kỳ vọng nửa cuối năm sẽ khả quan hơn nhờ các dự án hạ tầng và năng lượng tái tạo, song chất lượng dòng tiền và chi phí tài chính vẫn là yếu tố cần được giám sát chặt chẽ.

FECON (FCN) ghi nhận doanh thu tăng trưởng mạnh trong quý II, kéo lợi nhuận sau thuế cao hơn cùng kỳ dù chi phí tài chính và quản lý cũng tăng. Việc định vị ở phân khúc nền móng – hạ tầng kỹ thuật giúp FCN tận dụng tốt chu kỳ đầu tư công, mở ra cơ hội tăng trưởng trong thời gian tới.

CIENCO4 (C4G) có kết quả kinh doanh quý II còn khiêm tốn, trong khi mục tiêu lợi nhuận cả năm ở mức vài trăm tỷ đồng phụ thuộc lớn vào tiến độ nghiệm thu và thanh toán các gói thầu hạ tầng. Khả năng chuyển đổi backlog thành lợi nhuận thực tế sẽ là yếu tố quyết định đối với triển vọng nửa cuối năm của C4G.

Tổng thể, lợi nhuận ngành xây dựng năm 2025 đang phân hóa theo năng lực quản trị, chiến lược thi công và khả năng kiểm soát dòng tiền của từng doanh nghiệp. Nhóm đầu tàu như CTD, VCG đang khẳng định sự vượt trội, trong khi các doanh nghiệp còn lại vẫn trong quá trình hồi phục, với nhiều rủi ro cần theo dõi.

3. Giải pháp tăng lợi nhuận cho các doanh nghiệp ngành xây dựng niêm yết tại Việt Nam

Qua thực trạng về tình hình lợi nhuận, nhóm tác giả đề xuất một số giải pháp sau nhằm giúp các doanh nghiệp ngành xây dựng niêm yết tại Việt Nam tăng lợi nhuận trong thời gian tới:

 - Quản trị chi phí nguyên vật liệu và máy móc Chi phí nguyên vật liệu và máy móc luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá thành công trình, do đó kiểm soát tốt các yếu tố này có ý nghĩa then chốt trong việc nâng cao lợi nhuận cho doanh nghiệp xây dựng. Việc ký kết hợp đồng dài hạn với nhiều nhà cung ứng giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro biến động giá, đồng thời tăng khả năng thương lượng để có được mức giá tốt hơn. Song song với đó, ứng dụng công nghệ BIM trong thiết kế và dự toán tạo điều kiện dự báo chính xác nhu cầu nguyên vật liệu, giảm thiểu lãng phí và thất thoát. Đầu tư máy móc chuyên dụng thay vì thuê ngoài khi hiệu quả chi phí cao hơn cũng là một hướng đi phù hợp, giúp tối ưu hóa chi phí thi công trong dài hạn.

- Tối ưu hóa công tác đấu thầu và hợp đồng Công tác đấu thầu và quản lý hợp đồng là một mắt xích quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của doanh nghiệp xây dựng. Việc theo đuổi quá nhiều gói thầu với biên lợi nhuận thấp có thể khiến doanh nghiệp phân tán nguồn lực và gia tăng rủi ro. Thay vào đó, tập trung vào các dự án có tỷ suất lợi nhuận hợp lý sẽ giúp tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh. Bên cạnh đó, đàm phán điều khoản điều chỉnh giá trong hợp đồng là biện pháp quan trọng để ứng phó với biến động giá vật liệu xây dựng. Doanh nghiệp cũng cần phân tích kỹ lưỡng các khía cạnh pháp lý nhằm tránh những khoản chi phí phát sinh ngoài dự toán, qua đó giữ ổn định lợi nhuận kỳ vọng.

- Quản trị dự án và tiến độ thi công Tiến độ và chất lượng thi công là yếu tố quyết định hiệu quả tài chính của dự án xây dựng. Việc áp dụng các công nghệ tiên tiến như bê tông lắp ghép, mô-đun hóa hoặc in 3D không chỉ giúp rút ngắn thời gian thi công mà còn giảm chi phí nhân công kéo dài. Song hành với đó, ứng dụng các phương pháp quản trị dự án theo chuẩn quốc tế như PMBOK hay Agile trong xây dựng giúp nâng cao khả năng kiểm soát tiến độ, nguồn lực và chi phí. Bên cạnh đó, doanh nghiệp có thể tận dụng IoT và AI để giám sát công trình theo thời gian thực, từ đó phát hiện kịp thời sai sót kỹ thuật, giảm thiểu chi phí sửa chữa và bảo hành.

- Đa dạng hóa nguồn doanh thu Một trong những giải pháp quan trọng để gia tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp xây dựng là mở rộng nguồn thu ngoài mảng xây lắp truyền thống. Doanh nghiệp có thể tham gia vào các lĩnh vực tiềm năng như bất động sản công nghiệp, hạ tầng đô thị, năng lượng tái tạo hay phát triển dịch vụ vận hành – bảo trì công trình. Đây là những mảng kinh doanh có khả năng mang lại dòng tiền ổn định và bền vững trong dài hạn. Ngoài ra, việc liên doanh liên kết với các tập đoàn nước ngoài không chỉ giúp mở rộng quy mô và phạm vi dự án mà còn đem lại cơ hội học hỏi công nghệ mới, nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng sinh lợi.

- Quản trị tài chính và huy động vốn hiệu quả Trong ngành xây dựng, nơi mà các dự án thường đòi hỏi vốn lớn và kéo dài nhiều năm, quản trị tài chính đóng vai trò sống còn đối với lợi nhuận. Doanh nghiệp cần cơ cấu lại nguồn vốn theo hướng giảm phụ thuộc vào nợ ngắn hạn, gia tăng vốn chủ sở hữu hoặc phát hành trái phiếu dài hạn để đảm bảo tính ổn định. Quản lý dòng tiền chặt chẽ, nhất là trong khâu thanh toán giữa chủ đầu tư và nhà thầu phụ, giúp doanh nghiệp tránh rơi vào tình trạng thiếu hụt vốn lưu động. Bên cạnh đó, xu hướng phát triển bền vững đang mở ra cơ hội mới cho các doanh nghiệp xây dựng khi họ có thể tận dụng nguồn vốn giá rẻ từ các quỹ đầu tư xanh hoặc thông qua phát hành trái phiếu xanh, miễn là đáp ứng được các tiêu chuẩn ESG.

- Nâng cao năng lực quản trị và minh bạch thông tin Cuối cùng, lợi nhuận bền vững của doanh nghiệp xây dựng còn phụ thuộc vào năng lực quản trị và mức độ minh bạch thông tin. Một hệ thống kế toán quản trị hiện đại, có khả năng phân tích chi phí – lợi ích chi tiết theo từng dự án, sẽ giúp ban lãnh đạo đưa ra quyết định chính xác và kịp thời. Bên cạnh đó, việc công khai minh bạch thông tin tài chính không chỉ gia tăng niềm tin từ phía nhà đầu tư mà còn giúp doanh nghiệp nâng hạng tín nhiệm, giảm chi phí huy động vốn. Đào tạo đội ngũ quản lý và kỹ sư về các xu hướng chuyển đổi số trong xây dựng, như Construction 4.0, sẽ giúp doanh nghiệp thích ứng nhanh với sự thay đổi của thị trường, từ đó duy trì và nâng cao lợi nhuận lâu dài.

4. Kết luận

Năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong sự phục hồi và tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp xây dựng niêm yết tại Việt Nam, sau nhiều năm đối mặt với khó khăn bởi biến động kinh tế và ảnh hưởng kéo dài của thị trường bất động sản trầm lắng. Quý I/2025, toàn ngành vẫn ghi nhận sự phân hóa mạnh khi nhiều doanh nghiệp lợi nhuận sụt giảm do áp lực chi phí và dòng tiền, nhưng đến quý II, bức tranh đã thay đổi rõ rệt với tốc độ tăng trưởng lợi nhuận toàn ngành đạt trên 30% so với cùng kỳ. Điểm sáng đến từ sự bùng nổ của các dự án hạ tầng trọng điểm, đặc biệt là các công trình đầu tư công như cao tốc Bắc – Nam, sân bay Long Thành hay các tuyến vành đai đô thị, đã mang lại cơ hội lớn cho các doanh nghiệp có năng lực thi công và kinh nghiệm trong lĩnh vực xây lắp. Các tập đoàn lớn như Coteccons, Vinaconex, FECON hay Hòa Bình đều ghi nhận lợi nhuận cải thiện nhờ backlog dồi dào và sự chủ động trong quản trị chi phí. Trong khi đó, nhóm vật liệu xây dựng như xi măng, thép, nhựa, đá xây dựng cũng cho thấy sự phục hồi tích cực, với nhiều doanh nghiệp đạt mức lợi nhuận tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm trước. Dự báo trong nửa cuối năm 2025, lợi nhuận của khối doanh nghiệp xây dựng niêm yết sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng từ 14 – 16%, nhờ tốc độ giải ngân vốn đầu tư công cao, tín dụng được nới lỏng và nhu cầu thị trường dần khởi sắc. Tuy nhiên, sự phân hóa vẫn hiện hữu, khi các doanh nghiệp thiếu năng lực cạnh tranh, quản trị rủi ro kém hoặc phụ thuộc nhiều vào một số ít dự án sẽ tiếp tục đối mặt với áp lực. Trước bối cảnh giá nguyên liệu có thể biến động, yêu cầu chất lượng và tiến độ ngày càng khắt khe, các doanh nghiệp muốn duy trì lợi nhuận bền vững cần tăng cường đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực quản trị và đa dạng hóa nguồn việc. Có thể khẳng định, năm 2025 là năm bản lề quan trọng, tạo nền tảng cho chu kỳ phát triển mới của ngành xây dựng, và những doanh nghiệp biết tận dụng cơ hội, đồng thời kiểm soát tốt thách thức, sẽ là lực lượng nòng cốt đóng góp vào sự phát triển hạ tầng và tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn tới.