Khu vực Đông Nam Bộ phải phát triển công nghiệp đóng vai trò dẫn dắt cho tăng trưởng xanh.

Công nghiệp đóng vai trò dẫn dắt

Đông Nam Bộ (ĐNB) gồm 6 tỉnh, thành phố, có vai trò rất quan trọng trong tăng trưởng và phát triển kinh tế của cả nước. Mặc dù chỉ chiếm hơn 9% diện tích, nhưng vùng Đông Nam Bộ đóng góp đến khoảng 1/3 GDP và chiếm hơn 44% nguồn thu ngân sách cả nước. Công nghiệp là một trong 3 trụ cột quan trọng của vùng đang được các địa phương cơ cấu lại theo hướng xanh để tăng sức cạnh tranh.

Vùng ĐNB có vai trò, vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của cả nước. Đây cũng là vùng có tốc độ phát triển nhanh, đi đầu trong phát triển công nghiệp của Việt Nam.

TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu là tứ giác kinh tế có kim ngạch xuất khẩu lớn của cả nước. Do vậy, việc ưu tiên thu hút công nghiệp hỗ trợ của những tỉnh, thành trong vùng tứ giác kinh tế này đã giúp cho Việt Nam giảm được nhập khẩu nguyên phụ liệu cho sản xuất. Những mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn đều nằm trong vùng ĐNB như: giày dép, dệt may, xơ sợi dệt, sản phẩm gỗ, điện tử và linh kiện, máy móc thiết bị,…

TP. Hồ Chí Minh được xem là địa phương giữ vai trò, vị trí đầu tàu động lực, có sức thu hút, lan tỏa lớn của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, là trung tâm công nghiệp, dịch vụ, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ của quốc gia và khu vực Ðông Nam Á.

Bình Dương và Đồng Nai cũng là những địa phương tiên phong về phát triển các khu, cụm công nghiệp với tốc độ phát triển rất nhanh chóng. Hiện nay, Bình Dương đã vươn lên đứng thứ 2 toàn vùng sau TP. Hồ Chí Minh về giá trị xuất khẩu, cũng như thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

Bình Dương còn được xem là tỉnh rất năng động trong việc liên kết, phối hợp với các đơn vị, tổ chức thế giới trong quảng bá hình ảnh, đưa địa phương trở thành một trong những thành phố phát triển toàn cầu.

Đối với tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, bên cạnh phát triển công nghiệp truyền thống, địa phương này còn gắn kết với các ngành nghề dịch vụ cảng, phục vụ xuất nhập khẩu và công nghiệp dầu khí. Các tỉnh Bình Phước, Tây Ninh cũng đang phát triển mạnh về công nghiệp khi các tuyến giao thông kết nối, hạ tầng được đầu tư mạnh mẽ thời gian qua.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng, mặc dù đi đầu trong phát triển công nghiệp, song hiện nay sau nhiều năm chạy đua, vùng ĐNB đang tồn tại nhiều điểm nghẽn. Tuy nhiên, những năm gần đây, các động lực tăng trưởng đang giảm dần và tăng trưởng kinh tế có xu hướng chậm lại. Mạng lưới kết cấu hạ tầng cấp vùng, liên vùng chưa đáp ứng được yêu cầu. Các hành lang kinh tế, tiểu vùng động lực chưa rõ nét. 
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng đánh giá, đối với ngành công nghiệp, mặc dù giữ vai trò dẫn dắt song phát triển còn thiếu bền vững, giá trị gia tăng thấp, phân bổ chưa hợp lý, phụ thuộc nhiều vào doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài. Điều này dẫn đến sức ì trong phát triển, do đó, cần một luồng gió mới từ chủ trương chính sách của Nhà nước để thúc đẩy động lực tăng trưởng.

Hướng phát triển xanh bền vững

Ngày 7/10/2022, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 24-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng ĐNB đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Trong đó, mục tiêu đến năm 2030, Đông Nam Bộ sẽ trở thành vùng phát triển năng động, có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, động lực tăng trưởng lớn nhất cả nước; trung tâm khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, công nghiệp công nghệ cao, logistics và trung tâm tài chính quốc tế có tính cạnh tranh cao trong khu vực.

Đến năm 2045, Đông Nam Bộ sẽ trở thành vùng phát triển, có tiềm lực kinh tế mạnh, cơ cấu kinh tế hiện đại; trung tâm khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, công nghiệp công nghệ cao, logistics và trung tâm tài chính quốc tế thuộc nhóm đầu của khu vực và thế giới.

Theo Phó chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Võ Văn Hoan, nền kinh tế bền vững dựa trên nền tảng công nghiệp sản xuất. Bởi nền tảng sản xuất mới đáp ứng yêu cầu phục vụ người tiêu dùng, tránh nguy cơ bị phụ thuộc. Hiện nay, thành phố hướng đến phát triển hiện đại, công nghệ cao, nhưng vẫn đặt trọng tâm cho phát triển sản xuất.

Tuy vậy, ngành công nghiệp sản xuất của thành phố đang bị lạc hậu, sử dụng nhiều tài nguyên, tỷ trọng thâm dụng lao động cao, giá trị gia tăng thấp. Điều này không chỉ xuất hiện trong từng cơ sở sản xuất của tư nhân, mà còn biểu hiện ở cả những doanh nghiệp lớn đang sản xuất tập trung ở các khu chế xuất, khu công nghiệp. Do đó, điều cần thiết phải thay đổi trong tư duy, hành động của lãnh đạo các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp và người dân thành phố trong việc chuyển đổi sản xuất công nghiệp.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Nguyễn Thị Hoàng chia sẻ, chính sách của tỉnh là thu hút đầu tư có chọn lọc, ưu tiên cho dự án công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp công nghệ cao, thân thiện với môi trường, có giá trị gia tăng cao. Trong đó, tỉnh chú trọng vào công nghiệp hỗ trợ cho nhóm ngành giá trị cao trong nước và thế giới.

Các tỉnh: Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu trong thu hút đầu tư vào công nghiệp cũng lựa chọn kỹ để có những dự án chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu tăng trưởng xanh bền vững cho vùng.