Hoàn thiện chính sách, tháo gỡ vướng mắc trong triển khai Luật Địa chất và Khoáng sản

Khó khăn, vướng mắc trong triển khai Nghị định số 193/2025/NĐ-CP

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, thực tiễn triển khai Nghị định số 193/2025/NĐ-CP ngày 02/7/2025 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Địa chất và khoáng sản đã phát sinh một số khó khăn cần kịp thời sửa đổi, bổ sung một số điều để đồng bộ với một số Luật có liên quan đang sửa; tránh ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường đầu tư kinh doanh, tiến độ các dự án đầu tư công và hiệu quả quản lý tài nguyên.

Cụ thể, về thủ tục hành chính: Một số thành phần hồ sơ thay đổi khi các Luật có liên quan thay đổi (ví dụ như Luật đầu tư, Luật Quy hoạch,…), do vậy việc yêu cầu tổ chức, cá nhân trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản phải thực hiện thêm thủ tục "Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư" là không cần thiết, gây kéo dài thời gian và chi phí.

Về cơ chế đặc thù cho vật liệu xây dựng (VLXD): Nhu cầu về VLXD thông thường như cát, đá, đất san lấp cho các dự án đầu tư công, dự án trọng điểm là rất lớn. Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP ngày 21/9/2025 đã cho phép cơ chế đặc thù cho khai thác khoáng sản nhóm III làm VLXD phục vụ các công trình, dự án đặc thù không phải thực hiện thủ tục quyết định/chấp thuận chủ trương đầu tư, thủ tục đất đai (trừ chuyển mục đích đất quốc phòng, an ninh), và thủ tục môi trường.

Do đó, cần thể chế hóa rõ ràng việc mở rộng tiêu chí khu vực không đấu giá (Điều 143 Nghị định số 193/2025/NĐ-CP) để bao gồm các khoáng sản nhóm III làm VLXD phục vụ các công trình, dự án trọng điểm cấp tỉnh, các dự án quan trọng quốc gia, dự án đầu tư công khẩn cấp, công trình, hạng mục công trình thuộc chương trình mục tiêu quốc gia và các khu vực có khoáng sản phục vụ sản xuất xi măng/chế biến sâu.

Về tiền cấp quyền khai thác khoáng sản: Cần đơn giản hóa, bổ sung quy định quyết toán tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với các trường hợp cấp phép trước ngày 01/7/2025 và đang còn hiệu lực để phù hợp với quy định tại khoản 9 Điều 111 Luật Địa chất và khoáng sản và đảm bảo quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản.

Về thu hồi và xử lý khoáng sản dôi dư: Chưa có quy định rõ ràng về thẩm quyền, trình tự, thủ tục để xử lý khoáng sản nhóm II, III, IV dôi dư đã tập kết tại bãi thải, bãi chứa từ các dự án đầu tư xây dựng (như dự án giao thông) để tận dụng cho các dự án khác, dẫn đến lãng phí tài nguyên và nguy cơ ô nhiễm môi trường.

Bên cạnh đó, dự thảo Nghị định cụ thể hóa một số nội dung đã được Luật Địa chất và khoáng sản quy định sửa đổi, bổ sung toàn diện Nghị định số 193/2025/NĐ-CP ngày 02/7/2025 của Chính phủ trên cơ sở kiến nghị của các địa phương và các tổ chức, cá nhân hoạt động khoáng sản về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện Nghị định và sửa đổi, bổ sung những nội dung được giao tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản.

Khắc phục các bất cập nhằm quản lý thống nhất lĩnh vực địa chất, khoáng sản

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, việc xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung các quy định của Nghị định số 193/2025/NĐ-CP ngày 02/7/2025 của Chính phủ để đảm bảo tính đồng bộ với Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản, Nghị định số 136/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 của Chính phủ về phân cấp, phân quyền và Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP ngày 21/9/2025 của Chính phủ ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tháo gỡ khó khăn trong triển khai Luật Địa chất và khoáng sản năm 2024.

Đồng thời cắt giảm thủ tục không cần thiết (thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các mỏ đã trúng đấu giá) và tháo gỡ các rào cản pháp lý; giải quyết vướng mắc thực tiễn, khắc phục những tồn tại, hạn chế, bất cập đã phát sinh trong thực tiễn thi hành Nghị định số 193/2025/NĐ-CP.

Tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất, bảo đảm minh bạch; khắc phục các bất cập nhằm quản lý thống nhất lĩnh vực địa chất, khoáng sản; quản lý chặt chẽ, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả khoáng sản.

Bổ sung quy định miễn thủ tục lựa chọn nhà đầu tư đối với các trường hợp tổ chức, cá nhân đã trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản

Dự thảo Nghị định đề xuất bổ sung quy định miễn thủ tục lựa chọn nhà đầu tư, quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư (theo pháp luật về đầu tư) đối với các trường hợp tổ chức, cá nhân đã trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản (Điều 61, Điều 79, Điều 89).

Cụ thể, điểm c khoản 1 Điều 61 và điểm c khoản 1 Điều 79 (Khai thác khoáng sản và Khai thác tận thu): Bổ sung quy định miễn thực hiện thủ tục lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư đối với tổ chức, cá nhân trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Hoặc yêu cầu có quyết định/chấp thuận chủ trương đầu tư trong trường hợp pháp luật về đầu tư yêu cầu.

Điều 89 (Cấp giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV): Tổ chức, cá nhân trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản thì không phải thực hiện thủ tục lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư.