Cà phê "hút" các đại gia xây nhà máy nghìn tỷ đồng

Kể từ khi giá cà phê lập đỉnh và xuất khẩu có dấu hiệu tăng mạnh, ngành chế biến cà phê tại Việt Nam đã bước vào một giai đoạn bùng nổ. Nhiều doanh nghiệp lớn đã không bỏ lỡ cơ hội này, rót hàng nghìn tỷ đồng vào việc mở rộng quy mô nhà máy chế biến, đầu tư vào công nghệ hiện đại nhằm tận dụng sự gia tăng nhu cầu tiêu thụ cà phê chế biến sâu trên toàn cầu. Đặc biệt, với những động thái mạnh mẽ của các tên tuổi lớn như Trung Nguyên Legend và Highlands Coffee, tương lai của ngành cà phê Việt Nam hứa hẹn sẽ tiếp tục tỏa sáng.

Mới đây, vào ngày 10/3, Trung Nguyên Legend đã tổ chức lễ động thổ nhà máy cà phê năng lượng lớn bậc nhất Đông Nam Á tại Cụm công nghiệp Tân An 2, TP.Buôn Ma Thuột. Với tổng vốn đầu tư lên tới hơn 2.000 tỷ đồng, nhà máy này được chia thành hai giai đoạn, trong đó giai đoạn đầu tư gần 1.000 tỷ đồng, hứa hẹn sẽ trở thành một trong những cơ sở sản xuất cà phê hiện đại nhất khu vực.

Lãnh đạo tỉnh Đắk Lắk, nơi đặt trụ sở của Trung Nguyên Legend, cũng đặc biệt chú trọng đến việc phát triển ngành chế biến cà phê sâu tại địa phương. Theo số liệu thống kê, tỉnh Đắk Lắk hiện có diện tích hơn 200.000 ha cà phê, với tổng sản lượng khoảng 530.000 tấn/năm. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 20% sản lượng này được chế biến sâu, mở ra một dư địa lớn để các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ chế biến hiện đại. Đây cũng là lý do khiến tỉnh Đắk Lắk khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tham gia vào việc phát triển chuỗi giá trị cà phê, từ thu hoạch đến chế biến.

Trong khi đó, Trung Nguyên Legend tiếp tục mở rộng hệ thống nhà máy của mình. Đây là nhà máy thứ 5 của tập đoàn tại Việt Nam và thứ 2 tại Buôn Ma Thuột. Chủ tịch Tập đoàn, ông Đặng Lê Nguyên Vũ, không ngần ngại chia sẻ tầm nhìn của mình về ngành cà phê Việt Nam: "Ngành cà phê Việt Nam có thể đem về lợi nhuận khoảng 20 tỷ USD/năm nếu chúng ta biết cách làm tốt hơn hiện nay và xây dựng được một chiến lược quốc gia về phát triển ngành cà phê".

Không chỉ có Trung Nguyên Legend, vào ngày 16/4, Highlands Coffee cũng chính thức khánh thành Nhà máy Rang xay cà phê Highlands Cái Mép tại Bà Rịa - Vũng Tàu. Với tổng vốn đầu tư 500 tỷ đồng, nhà máy này có công suất lên đến 75.000 tấn cà phê mỗi năm.

Được xây dựng trên diện tích gần 24.000 m², việc đưa vào hoạt động nhà máy này không chỉ giúp Highlands Coffee mở rộng quy mô sản xuất mà còn tăng cường khả năng kiểm soát chất lượng sản phẩm, đồng thời tối ưu hóa logistics trong bối cảnh thị trường nội địa và quốc tế ngày càng mở rộng.

Không đứng ngoài guồng quay đó, Công ty cổ phần Phúc Sinh - một tên tuổi lâu năm trong lĩnh vực xuất khẩu cà phê và hồ tiêu vừa công bố kế hoạch xây dựng nhà máy chế biến với tổng vốn đầu tư lên đến 500 tỷ đồng. Dự án được kỳ vọng sẽ hoàn thành vào năm 2026, mở rộng năng lực chế biến sâu, gia tăng giá trị sản phẩm và giảm dần sự phụ thuộc vào xuất khẩu cà phê thô.

Trong khi đó, các ông lớn nước ngoài cũng đang tăng tốc. Nestlé – Tập đoàn FDI lớn nhất trong ngành cà phê Việt Nam đã được chính quyền Đồng Nai chấp thuận rót thêm gần 2.000 tỷ đồng vào nhà máy Trị An. Với khoản bổ sung này, tổng vốn đầu tư tại đây sẽ vượt mốc 4.300 tỷ đồng trong giai đoạn 2024–2025. Những sản phẩm đầu ra không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn tiếp tục được xuất khẩu đến hơn 35 quốc gia trên thế giới, trong đó có các thị trường cao cấp như Mỹ, EU, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Sức hút của ngành cà phê không chỉ thể hiện qua dòng vốn đầu tư đang ngày một lớn mạnh mà còn phản ánh rõ nét qua các con số xuất khẩu gần đây. Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, chỉ trong nửa đầu tháng 4, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 83.500 tấn cà phê, thu về gần 483 triệu USD. Dù khối lượng có giảm nhẹ so với cùng kỳ, giá trị lại tăng mạnh, nhờ mức giá xuất khẩu bình quân đạt 5.685 USD/tấn – tăng gần 70%.

Tính chung từ đầu năm đến giữa tháng 4, ngành cà phê Việt Nam đã xuất khẩu tổng cộng 581.000 tấn, mang về 3,3 tỷ USD. Đáng chú ý, dù giảm 13,5% về lượng so với cùng kỳ năm trước, giá trị lại tăng gần 47%, phản ánh rõ nét sự dịch chuyển về chất lượng và giá trị gia tăng trong chuỗi sản xuất – chế biến – xuất khẩu.

Những chuyển biến tích cực này đang là tiền đề quan trọng giúp hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược đã được Chính phủ đặt ra. Trong đề án phát triển cây công nghiệp chủ lực đến năm 2030, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xác định rõ mục tiêu nâng tỷ trọng cà phê chế biến lên 25% trong tổng kim ngạch xuất khẩu, thay vì chỉ khoảng 15% như hiện nay. Đây là bước đi căn cơ nhằm đưa kim ngạch toàn ngành đạt mốc 6 tỷ USD vào năm 2030 – một mục tiêu tưởng chừng tham vọng nhưng đang dần trở nên khả thi trong bối cảnh hiện tại.

Việt Nam tiếp tục giữ vững vị thế là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới, với kim ngạch năm 2024 ước đạt 5,48 tỷ USD. Cà phê không chỉ là một trong những ngành nông sản có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất mà còn là trụ cột trong nền kinh tế nông nghiệp của đất nước. Trong đó, Liên minh châu Âu (EU) vẫn duy trì vị thế là thị trường tiêu thụ lớn nhất của cà phê Việt Nam – minh chứng cho thấy tiềm năng lớn và dư địa phát triển mạnh mẽ của ngành trong thời gian tới.